Samenvatting

Tussen oktober 2011 en mei 2012 is onderzoek gedaan naar de doelmatigheid van het vastgoed aankoopproces binnen het programma Ruimte voor de Rivier. Het doel van het onderzoek was het vergroten van doelmatigheid van het aankoopproces van onroerend goed binnen het programma Ruimte voor de Rivier en daaronder ook verzamelen en ontwikkelen van managementinformatie van het vastgoed aankoopproces.
De probleemstelling luid: "Op welke wijze kan de doelmatigheid van het aankoopproces binnen het programma Ruimte voor de Rivier worden vergroot?"
Om deze vraag te kunnen beantwoorden is gekozen voor een dossieronderzoek naar het vastgoeddossier van de maatregel ontpoldering Noordwaard. Ontpoldering Noordwaard is veruit de grootste maatregel van het programma Ruimte voor de Rivier. Daarnaast is ook gekeken naar de een kleinere maatregel, "ruimte voor de Lek".
In eerste instantie is een beschrijving van het proces gemaakt en zijn de belangrijkste prestatie indicatoren geformuleerd. Aan de hand hiervan, de informatievraag van het management en de beschikbare gegevens in de vastgoeddossiers is een datasheet gebouwd. Hierin zijn de belangrijkste algemene gegevens, gegevens betreft kosten en gegevens betreft tijd opgenomen.
Tijd is een belangrijke factor in het vastgoed aankoopproces. De voortgang van de verwerving is aan de hand van de data op drie verschillende manieren inzichtelijk gemaakt. Het is aan te raden dit ook voor nog lopende en toekomstige maatregelen te doen. Op alle manieren voldeed de voortgang van Ontpoldering Noordwaard aan de norm. Ook de doorlooptijd is geanalyseerd. Gemiddeld duurt het een jaar en vier maanden na een taxatie voordat er een overeenkomst getekend kan worden. Om deze doorlooptijd te verkorten is het verstandig om in een later stadium te beginnen met verwerven. Dit komt, omdat de verwervingsopdracht in het begin nog niet definitief is. Hierdoor zullen meerdere taxatierapporten gemaakt moeten worden en duren onderhandelingen langer.
Binnen het budget werken is ook een belangrijke factor. Het budget is 8% overschreden bij ontpoldering Noordwaard. Gedeeltelijk komt dit doordat meer objecten zijn aangekocht dan vooraf geraamd en anderzijds, omdat overeenkomsten hoger uitvallen dan getaxeerd. Aan te bevelen valt om bij toekomstige maatregelen de raming van risico aankopen niet te werken met een vast opslagpercentage, maar dit percentage per dossier te bepalen. Met het hoger uitvallen van overeenkomsten moet rekening gehouden worden. In sommige gevallen lijkt dit onvermijdelijk. In de raming kan gewerkt worden met een opslagpercentage voor de taxatie van ongeveer 4% om dit verschil in te calculeren.
De kosten bij vastgoedverwerving zijn voornamelijk direct. De meeste kosten zijn voor vergoeding van vermogensschade, welke voornamelijk bestaat uit vergoedingen voor cultuurgrond. Met het kunnen verantwoorden van de kosten voor cultuurgrond is een groot deel van de totale kosten van het project verantwoord. Voor cultuurgrond is gemiddeld een realistische prijs betaald. De waarden liggen dicht bij het gemiddelde.
Eigenaren zijn gelijk behandeld. Er is doelmatig gewerkt, hoewel bij nadere analyse wel een lichte stijging in de gemiddelde vergoeding voor cultuurgrond is waar te nemen. Op basis van de vergoeding van deskundige kosten, lijkt er ook doelmatig te zijn gewerkt en niet teveel te zijn betaald. Hierbij moet de kanttekening worden gemaakt, dat bij een aantal dossiers de specificatie van de kosten ontbreekt. Aan te bevelen valt, om de dossiervorming op orde te brengen.
De overige directe kosten zijn voor een buitenstaander nauwelijks te controleren. Deze kunnen alleen beoordeeld worden op de motivatie van de taxateurs.
Kortom op basis van het dossieronderzoek lijkt het proces doelmatig te verlopen. Slechts enkele puntjes zijn aan te geven om het proces doelmatiger te laten verlopen. De gegevens van de taxateurs zijn niet in het dossier opgenomen en zijn ook niet op dossier niveau bekend en inzichtelijk. Om de doelmatigheid van het proces verder te beoordelen, moet dit inzichtelijk worden gemaakt en worden geanalyseerd.