Samenvatting

Nederland is een delta: een laaggelegen land met veel water. Deze ligging maakt Nederland kwetsbaar voor overstromingen. Ten opzichte van de jaren ‘60 is de bevolking gegroeid van 10 naar 17 miljoen en is de economische waarde in de overstroombare gebieden sterk toegenomen (toename van het BNP van 17 naar 400 miljard Euro). Daarnaast is er sinds de jaren ’60 veel kennis ontwikkeld om overstromingsrisico’s (kansen en gevolgen) beter te kunnen berekenen. (Most, 2019).

Dit waren de belangrijkste redenen om de vorige wettelijke normen, gebaseerd op inzichten uit de
periode 1953-1960, te actualiseren. In 2006 is gestart met het beleidstraject Waterveiligheid 21e eeuw dat vervolgens is voortgezet in het Deltaprogramma Veiligheid. In het Deltaprogramma wordt jaarlijks voor de eerstvolgende zes jaren aangegeven welke maatregelen en voorzieningen in die periode zullen worden uitgevoerd. En welke middelen beschikbaar worden gesteld voor de verschillende opgaven. Op Prinsjesdag 2014 zijn de uitkomsten van dit traject gepresenteerd in de deltabeslissing. Waterveiligheid. Vervolgens zijn per 1 januari 2017 nieuwe normen opgenomen in de Waterwet.

Het verbeteren van de waterkeringen is een continue opgave. Er is niet voldoende budget vanuit het
Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) om de dijken in één keer te versterken. De nieuwe
waterveiligheidsnormen binnen het Deltaprogramma bieden het kader om de keringen aan te passen aan veranderende omstandigheden. Primaire waterkeringen worden opnieuw beoordeeld en
verbeterd wanneer ze niet aan de nieuwe normen voldoen. Uiterlijk in 2050 moeten de keringen aan
de nieuwe normen voldoen. De nieuwe waterveiligheidsnormen brengen veel veranderingen ten
opzichte van de oude systematiek. De nieuwe normering laat vrijheid waar, wanneer en hoe keringen worden verbeterd. Er is ruimte om mee te koppelen met regionale ontwikkelingen en om de waterkeringen doelmatig te verbeteren met minimale hinder voor de omgeving. De uitdaging is om die vrijheidsgraden bij het ontwerp optimaal te benutten.

Bij Sweco zijn ze gestart met de eerste partiële versterking in Nederland: SAFE (tussen Streefkerk en
Fort Everdingen). Hierbij wordt de dijk geschaald op Evident Veilig, Urgent en Niet-Urgent. ‘Echt
slechte’ stukken zijn urgent en worden direct aangepakt. De niet-urgente stukken, zijn net
onvoldoende beoordeeld, maar worden niet direct versterkt. Deze dijkdelen moeten echter enkele
tientallen jaren later wel worden versterkt. In de tussentijd moeten die dijkdelen in de gaten worden
gehouden. Zichtjaren kunnen worden toegepast om een indicatie te maken wanneer het dijkdeel wel
versterkt moet worden. De vraag wordt steeds groter om op basis van kennis de ‘zwakkere’
dijktrajecten in beeld te hebben en hier de juiste monitoring op af te stemmen. Dit komt doordat er te weinig budget zal zijn om al deze dijkdelen tegelijkertijd te versterken. Een voorbeeld van een project die monitoring toepast is de Dijkversterking van Den Oever – Den Helder (HWBP). Hierbij wordt er gebruik gemaakt van een monitoringstool die de niet-urgente dijkdelen in de gaten houdt. De monitoringstool geeft inzichten in de actuele veiligheidssituatie voor het dijktraject, waardoor het
keuzeproces actueel en duidelijk blijft over wanneer en hoe er ingegrepen moet worden bij de niet
urgente dijkdelen zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit en dus de waterveiligheid.
(witteveenbos, 2021).

Het doel van deze afstudeeropdracht is om een monitoringsplan te ontwikkelen die toegepast kan
worden bij partiële dijkversterkingen (niet-urgente dijkdelen) van primaire dijktrajecten gefocust op
het faalmechanisme piping. De kosten en baten voor dit monitoringsplan worden tegen elkaar
afgewogen om te kunnen zien in hoeverre een monitoringsplan een positieve bijdrage geeft.

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/shikal-arif-832999186/