Samenvatting

Dit onderzoeksrapport is geschreven in het kader van het afstuderen aan de Haagse Hogeschool te Den Haag. In dit onderzoeksrapport is een studie gedaan naar de hoofdvraag:
‘Welke bewezen interventies op het gebied van cyberpesten zijn haalbaar op scholen in Capelle aan den IJssel waar gepest wordt?’
Pesten is een probleem dat al jaren bestaat. Naast het traditionele pesten worden kinderen ook gecyberpest. Deze nieuwe vorm van pesten is het gevolg van toename in gebruik van elektronische middelen. Één actie van één of meerdere personen zou al voor ernstige gevolgen kunnen zorgen. Het hoeft niet herhaald te worden om iemand schade toe te brengen. Cyberpesten staat hoog op de agenda als relevant maatschappelijk probleem (Dullaert & Dekker, 2013). Een inventarisatie van cyberpesten is ook een doelstelling uit het Integraal Veiligheidsbeleid 3 (IVB 3) van Capelle aan den IJssel.
Om antwoord te kunnen geven op de hoofdvraag is uitgezocht welke interventies er bestaan om cyberpesten tegen te gaan, voor welke interventies wetenschappelijk bewijs geleverd is voor de effectiviteit, wat een interventie haalbaar maakt voor middelbare scholen in Capelle aan den IJssel en wat de omvang is van cyberpesten in Capelle aan den IJssel.
De onderzoeksresultaten zijn tot stand gekomen door zowel literatuuronderzoek als veldonderzoek te doen. Het KiVa-programma en de PRIMA-methode zijn twee interventies die gevonden zijn in de literatuur en waarvan uit onderzoek is gebleken dat deze goede resultaten boeken (KiVa-programma, 2013; VeiligheidNL, 2013). Op basis van verder literatuuronderzoek zijn vooraf een aantal eisen opgesteld aan de hand waarvan de effectiviteit van interventies is vastgesteld. Zo moest het cyberpesten na toepassen van een interventie op school gereduceerd zijn, op minimaal twintig verschillende scholen plaats hebben gevonden en gericht geweest zijn op de groep (Tankink, 2013; Vrollink & Dehue, 2013). Daarnaast moest het aantal pestklachten na uitvoering van de interventie gereduceerd zijn met minimaal twintig procent (Tankink, 2013). Op deze manier is de kwaliteit van de interventie hoog genoeg om ook in Capelle aan den IJssel na uitvoering van de interventie een afname in cyberpesten te realiseren. De gevonden interventies zijn alleen nog niet uitgevoerd op het VMBO en niet specifiek gericht op het cyberpesten; hier zullen dus aanpassingen voor moeten worden gedaan.
Interviews zijn afgenomen met schoolvertegenwoordigers van de drie scholen in Capelle aan den IJssel welke Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs (VMBO) aanbieden. In de interviews is gevraagd of een interventie haalbaar is voor een school aan de hand van een aantal criteria. Zo moest de interventie passen in het benoemde jaarplan, de lestijd en het juridisch vastgestelde kader. Daarnaast zijn enquêtes afgenomen om te inventariseren of er sprake is van cyberpesten in Capelle aan den IJssel. Deze enquêtes zijn afgenomen onder jongeren van twaalf tot en met veertien jaar van de VMBO- scholen in Capelle aan den IJssel.
De geïnterviewde schoolvertegenwoordigers gaven allen aan het meest te voelen voor de uitvoering van de PRIMA-methode, omdat deze langer duurt en schoolvertegenwoordigers daarom het idee hebben dat deze meer zal blijven hangen bij de desbetreffende leerlingen. Op de vraag of de interventie ook haalbaar is op de middelbare scholen werd door één schoolvertegenwoordiger gereageerd met het antwoord dat eventueel een combinatie gemaakt kan worden met de maatschappelijke stage of gymles zodat de interventie minder extra uren kost.
Door het afnemen van enquêtes onder 122 leerlingen van twaalf tot en met veertien jaar van het VMBO is gebleken dat het cyberpesten voorkomt onder één op de zeven jongeren van twaalf tot en met veertien jaar in Capelle aan den IJssel. Ook blijkt een aantal bevindingen uit eerder onderzoek en in literatuur gevonden overeen te komen met de ervaringen van de leerlingen in Capelle aan den IJssel. Zo zijn zowel slachtoffers als daders van cyberpesten voornamelijk meisjes.
Op basis van de resultaten kan worden geconcludeerd dat het uitvoeren van een bewezen interventie op de middelbare scholen in Capelle aan den IJssel haalbaar is onder voorwaarde dat een combinatie van methodes gemaakt wordt zodat minder extra uren hoeven worden ingezet.