Samenvatting

Het onderwerp — "Eenzaamheid" heb ik gekozen als thema voor dit afstudeerwerkstuk. In mijn werkveld als verpleegkundige in de wijk heb ik regelmatig met eenzaamheid of dreigende eenzaamheid van ouderen te maken.
Uit reacties van deze risicogroep signaleer ik verschillende vormen van eenzaamheid. De werkelijke omschrijving van eenzaamheid is voor mij boeiend, want eenzaamheid is uiteindelijk gerelateerd aan een individuele ervaring.
Het vraagt creativiteit om binnen de geïndiceerde tijd ook een bijdrage te leveren aan eenzaamheidspreventie, want de geïndiceerde tijd beperkt zich vaak tot de zorg die nodig is. Het oog hebben voor de gehele mens in zijn leefomgeving en niet alleen voor een wond, die behandeld moet worden. Veel ouderen en chronisch zieken stellen het op prijs, als er ook tijd is voor een praatje.
Een ander voorbeeld uit de praktijk is dat na overlijden van een partner of echtgenoot de zorg stopt. Afhankelijk van de ernst van de situatie en het inzicht van de verpleegkundige kan er incidenteel na overlijden een huisbezoek afgelegd worden. Tijdens dit huisbezoek wordt er gesproken over rouwverwerking en eenzaamheid.
Vanuit de organisatie moet dit geregistreerd worden onder advies, informatie en voorlichting. Er is wel mogelijkheid om een indicatie aan te vragen bij het CIZ (Centrum Indicatie Zorg) als de cliënt behoefte heeft aan begeleiding, maar hier wordt weinig gebruik van gemaakt.
Tijdens de opleiding heb ik een keer een gesprek met Maatschappelijk Werk van Ouderenwerk gehad ter oriëntatie op dit probleem. In de zorgverlening komt de eenzaamheidsproblematiek regelmatig voor. Uit de informatie bleek dat er vroeger een zorgoverleg was met de thuiszorginstellingen, maar vanwege de concurrentiestrijd is het zorgoverleg opgeheven.
In onze organisatie is er geen beleid of protocol aanwezig om eenzaamheid te diagnosticeren en de daarop volgende stappen te ondernemen.
Als aankomend MGZ-verpleegkundige kan ik concluderen dat deze aspecten leiden tot een probleemsituatie, waartoe ik de behoefte heb om die doelgroep met dreigende eenzaamheid op een goede en constructieve wijze te begeleiden. Vanwege het ontbreken van deze protocollen of standaarden, wil ik graag dit thema onderzoeken en in de organisatie inbrengen.

Probleemanalyse
Vanuit de praktijk merk ik dat er verschillen zijn in de beleving van eenzaamheid en het gevoel van eenzaamheid door bijvoorbeeld het ontbreken van mantelzorg.
De Stichting Ouderenwerk levert een actieve bijdrage zoals signalerende huisbezoeken en het organiseren van bijeenkomsten. Desondanks is er toch een groep ouderen die niet bereikt wordt, mede door onvoldoende kennis en informatie van de thuiszorginstellingen. Niet elke verpleegkundige is op de hoogte van de mogelijkheden in het kader van eenzaamheid.
Een samenwerkingsverband met de thuiszorginstellingen zou een bijdrage kunnen leveren van informatie en die groep ouderen op een snelle en effectieve wijze kunnen benaderen.

Motivatie
In mijn werk voel ik mij aangetrokken tot de ouderen en chronisch zieken.
Regelmatig krijg ik te maken met signalen van eenzaamheid. Ik heb het gevoel dat ik tekort schiet, als ik de cliënt niet voldoende ondersteuning kan bieden met betrekking tot eenzaamheid. Eenzaamheidsinterventies zijn zorg op maat en vraagt de nodige kennis en informatie in ondersteuningsmogelijkheden. Ik voel mij gemotiveerd om hier mee aan de slag te gaan en kwam tot de volgende probleemstelling.

Probleemstelling
Hoe kan door een verbeterde samenwerking tussen de eigen thuiszorginstelling en stichting ouderenwerk dreigende eenzaamheid gesignaleerd worden en welke bijdrage kan de MGZ-verpleegkundige hieraan leveren?
Mijn werkwijze was het bestuderen van de literatuur over de definitie van eenzaamheid, het onderzoeken van verschillende verwerkingsstijlen en de verschillende projecten die in Nederland lopen gaven mij kennis en inzicht in de gehele eenzaamheidsproblematiek. De gesprekken met ouderen, de maatschappelijke werkster verbonden aan de Stichting Ouderenwerk, collega wijkverpleegkundigen en studiegenoten van de MGZ-opleiding gaven mij aanvullende informatie over het ervaren van eenzaamheid. Relevant was ook het kenbaar maken van onmogelijkheden van de organisaties en de tekortkomingen van professionals en wijkverpleegkundigen. Al deze aspecten gaven mij goed zicht op de theorie en de praktijk wat leidt tot een aantal aanbevelingen naar de organisatie.