Samenvatting

Dit onderzoeksrapport geeft antwoord op de centrale vraagstelling: Op welke manier draagt "eenheid" bij aan verbetering van de uitvoering van manuele lymfdrainage volgens huidtherapeuten die manuele lymfdrainage uitvoeren en volgens patiënten die deze behandeling ondergaan? In het kader van het ontbreken van wetenschappelijk bewijs met betrekking tot de effectiviteit van MLD is in opdracht van huidtherapeut Ellen Kuijper- Kuip, oprichter van MediSkin Huid- en Oedeemtherapie, een onderzoek opgezet. Tot op heden is het onduidelijk hoe MLD in de praktijk uitgevoerd wordt, hoe het aangeleerd wordt en wat voor gevolgen dit heeft voor patiënten. Op basis van deze informatie is er een onderzoek opgezet met als doel een eenduidig beeld scheppen over de manier waarop eenheid volgens huidtherapeuten en patiënten bijdraagt aan de verbetering van de uitvoering van manuele lymfdrainage. Tevens is als doel gesteld om na aanleiding van de resultaten van het onderzoek een advies op te stellen aan de opleiding Huidtherapie en De Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten. De praktijkdoelstelling van dit onderzoek is om de resultaten te implementeren bij MediSkin Huid- en Oedeemtherapie en daarmee te streven naar kwaliteitsverbetering.
Om deze centrale vraag te kunnen beantwoorden is er gebruik gemaakt van literatuur- en veldonderzoek. In het literatuuronderzoek is er gezocht naar informatie die betrekking heeft op het beïnvloeden van eenheid en de manier waarop MLD uitgevoerd dient te worden. Het veldonderzoek omvat de mening van 14 huidtherapeuten en 45 patiënten met lymfoedeem die door verschillende huidtherapeuten behandeld zijn door middel van MLD. Hierbij is er ingegaan op het onderwerp 'eenheid in de uitvoer van MLD'. Het onderzoek is verricht in de vorm van schriftelijke enquêtes en heeft plaatsgevonden binnen vijf huidtherapeutische praktijken. Daarnaast zijn er drie half gestructureerde, open interviews afgenomen onder diverse docenten van de HBO-opleidingen Huidtherapie en de opdrachtgever van dit onderzoek, welke de deeltijdopleiding Huidtherapie vertegenwoordigd, met betrekking tot de scholing in manuele lymfdrainage.
Wanneer er gekeken wordt naar scholing in MLD op de opleiding Huidtherapie kunnen er een aantal essentiële verschillen gevonden worden tussen het oedeembeleid met betrekking tot MLD van de deeltijdopleiding van vroeger en de HBO-opleidingen van tegenwoordig. Dit geeft wellicht een verklaring voor de opgemerkte verschillen in uitvoering. Wanneer er gekeken wordt naar het aanbod van nascholing in MLD kan er geconcludeerd worden dat deze op dit moment minimaal is. Daarnaast zijn landelijke richtlijnen met als onderwerp lymfoedeem zeer schaars en ontbreken protocollen over lymfoedeem zelfs helemaal. De richtlijnen die opgesteld zijn bevatten geen specifieke informatie over welke MLD methode er uitgevoerd dient te worden en hoe de uitvoering hiervan eruit dient te zien.
Uit de enquêtes is gebleken dat bijna alle ondervraagde huidtherapeuten en patiënten enigszins tot veel verschil merken in behandelen. Toch kan dit niet automatisch in verband worden gebracht met een verminderde patiënttevredenheid of verminderd resultaat van de behandeling. Het merendeel van de patiënten geeft juist aan geen invloed te merken van de verschillen in uitvoer.
Ondanks dat eenheid in de uitvoering van MLD niet voor iedereen een verbetering zal betekenen, valt er op dit gebied zeker winst te behalen. Meer eenheid in handelen zal voor een kwart van de patiënten wellicht een positief effect op de patiënttevredenheid betekenen en voor nog eens 15% van de patiënten een gunstig effect hebben op het resultaat van de behandeling. Bij het streven naar verbetering kunnen (dynamische) richtlijnen de uitkomst bieden. Uit de enquêtes onder huidtherapeuten is gebleken dat eenheid volgens hen vooral verkregen kan worden door nascholing met betrekking tot MLD en een protocollaire basis op de opleiding Huidtherapie. Richtlijnen kunnen in iedere huidtherapeutische praktijk toegepast worden en kunnen tevens dienen als bewijsvoering bij nascholingscursussen, scholing en de ontwikkeling van protocollen.