Samenvatting

De Ree Holland BV is een groeiende onderneming die zich richt op de in-en verkoop van bloembollen en vaste planten. Als toegevoegde waarde verpakt zij deze natuurlijke grondstoffen in een breed scala van zakjes, dozen en rekken. Alles naar wensen en eisen van de klant.
De wens van de directie is om de groei van de onderneming, samen te laten gaan met een groeiende interne organisatie. Een onderdeel hiervan is het optimaliseren en beheersen van de goederenstroom van kweker tot aan klant.
Groei brengt risico’s met zich mee en het is aan de organisatie om bestaande en nieuwe risico’s inzichtelijk te maken en op een effectieve manier te beheersen. Dit betekent niet per se een maatregel, want de risico-eigenaar kan het risico ook accepteren. Ook dit noemt men beheersen.
Het onderzoek is gericht op de mogelijke bijdrage van een bestaand risicobeheersingsmodel op de beheersing van de fysieke natuurlijke goederenstroom. De onderzoeksvraag is daarom als volgt geformuleerd: “Hoe kan een bestaand risicobeheersingsmodel bijdragen aan de beheersing van de fysieke natuurlijke goederenstroom van De Ree Holland BV van kwekerij tot aan klant”? Om antwoord op de hoofdvraag te kunnen geven, is deze operationeel gemaakt naar vijf onderliggende deelvragen, welke inzicht geven in bestaande risicobeheersingsmodellen, de fysieke natuurlijke goederenstroom, de keuze van een risicomodel, een beperkte risk-assessment aan de hand van het gekozen risicomodel en de beheersmaatregelen voor onacceptabele risico’s.
Ondanks dat het vakgebied van risicobeheersing als relatief jong bestempeld kan worden, is het wel een ‘hot issue’, mede door de impact van de financiële crisis. In de afgelopen twintig jaar is risico denken belangrijker geworden en is er ook meer over geschreven door experts en wetenschappers. Het schrijven en denken over risicobeheersing heeft geleid tot de ontwikkeling van grote risicomodellen, zoals COSO-ERM en ISO 31000, en kleinere modellen als JISC, Risman en HAZOP.
De organisatie van De Ree is een schakel van diverse afdelingen die allen bijdragen aan het verwerken van de grondstoffen tot het eindproduct. Elke afdeling is een deelproces met eigen functionarissen en specifieke activiteiten en handelingen.
Om te onderzoeken welk bestaand risicobeheersingsmodel het beste toepasbaar is op de fysieke natuurlijke goederenstroom zijn er criteria opgesteld, te weten: integrale benadering, opdelen in deelprocessen, na implementatie niet tijdrovend, beperkte complexiteit en risk-assessment via een stappenplan. De modellen zijn gescoord op deze criteria door middel van een gewogen score model, waarbij ISO 31000 hoger scoorde als de andere modellen.
Door gebruik te maken van het risk-assessment stappenplan van ISO 31000 zijn er vijftien risico’s in kaart gebracht, waarvan sommige betrekking hebben op het gehele proces en andere specifiek voor een bepaalde afdeling zijn. Om de risico reactie voor deze risico’s te bepalen, is er op basis van de risk attitude en appetite van de directie, een risicomatrix opgesteld. Elf van de vijftien risico’s vallen buiten het vooraf opgestelde geaccepteerde gebied en vragen dus een beheersmaatregel.
De bestaande beheersmaatregelen zorgen voor een lager gevolg of een kleinere kans op het risico. De elf risico’s vallen door deze beheersmaatregelen in het geaccepteerde gebied, dus zijn er geen aanvullende maatregelen nodig. De maatregelen zijn getoetst door middel van een kosten-analyse, waarbij de kosten van de maatregelen zijn vergeleken met het potentiele schade bedrag als gevolg van het risico. Daaruit blijkt dat er ‘multi-risk’ control maatregelen zijn, waarbij een enkele maatregel meerdere risico’s beheerst. Dit bespaart aanzienlijke kosten. Voor de risico’s waarbij de
beheersmaatregel meer kost dan de potentiele schade is dit gerechtvaardigd, omdat de maatregel elders in de organisatie bijdraagt aan beheersing. Bij het risico op zieke bollen die het verdere proces ingaan, zijn de controles door de BKD wettelijk verplicht, dus deze maatregel kan niet aangepast worden. Bij het risico op een verkeerd artikel in een collectie, is de controlerende functionaris tevens ook operationeel medewerker, zodat er geen apart medewerker ingehuurd moet komen.
De Ree Holland BV is al flink op weg om bewuster met risico’s om te gaan, maar er zijn nog bepaalde facetten die te weinig aandacht krijgen. Het ontbreken van een uitgebreid risico register is een manco. Daarnaast kan het uitwerken van de onderdelen Principes, Kader en Proces uit het ISO 31000 model, zorgen voor verankering van risicobeheersing in de organisatie, het creëren van een integrale benadering van risicobeheersing van directie tot aan operationeel medewerker en risicobeheersing als ingebed proces welke parallel loopt aan het operationele proces.De implementatie van ISO 31000 als risicobeheersingsmodel zal De Ree als project moeten benaderen, waarbij er een projectleider is met verstand van zaken en status binnen de organisatie.