Samenvatting

Palier wilde in het kader van het project Gastvrije Zorg en Gastvrijheid onderzoek laten doen onder de patienten naar hun ervaringen met dwangtoepassing en de mogelijkheden om de keuzevrijheid van de patienten tijdens toepassing van dwangmiddelen te vergroten. Gedurende het onderzoek zijn er 18 patienten geinterviewd binnen 3 klinische afdelingen van palier. De patienten hebben veel alternatieven voor dwangtoepassing gegeven maar zijn er ook in de literatuur diverse alternatieven en verbeteringen gegeven.

Door de tijd heen is er veel veranderd in de behandeling en bejegening van patienten met (forensische) psychiatrische problematiek. Uit het onderzoek kan geconcludeerd worden dat dit nog steeds beter kan.

Uit het onderzoek is gebleken dat merendeel van de patiënten de toepassing van dwang en drangmiddelen als ingrijpend ervaart. De patiënten ervaren tevens een minimale keuzevrijheid tijdens hun opname. Volgens de patiënten moet dit verbeterd worden, zij geven hiervoor diverse alternatieven. De patiënten hebben vooral behoefte aan overleg en samenwerking met de hulpverleners om op deze manier de keuzevrijheid te vergroten.

De patiënten hebben allen aangegeven behoefte te hebben aan evaluatie van dwang en drangmiddelen. Zij willen graag in gesprek gaan over hoe zij het ervaren hebben, wat het effect is geweest en hoe het de volgende keer te voorkomen is. Op deze wijze leert zowel de patiënt als de hulpverlener van de dwangtoepassing en kan er op de volgende keer anders gehandeld worden.

De patiënten hebben diverse verbeterpunten gegeven voor de huidige dwangmiddelen, indien deze toch toepast dienen te worden. Vooral een betere communicatie met de patiënt wordt hierbij benadrukt, meer uitleg naar de patiënt toe wat er gaat gebeuren, met welk doel en waarom. Het ontkleden bij separatie, afzondering en dwangmedicatie onder toezicht wordt als zeer ingrijpend ervaren door de patiënten. De patiënten geven aan dat er alleen hulpverleners van het zelfde geslacht aanwezig zouden mogen zijn tijdens ontkleden.

Er dienen in de praktijk patiëntvriendelijkere alternatieven te worden gebruikt voor de huidige dwangmiddelen: separatie, fixatie, dwangmedicatie en afzondering. Het personeel dient aan de hand van scholing, training, cursussen en workshops methoden te leren om de alternatieven toe te passen in de praktijk.

In het Project Gastvrije zorg & Gastvrijheid staan goede uitgangspunten en richtlijnen voor het personeel over hoe de patiënten te behandelen en bejegenen. Uit het onderzoek blijkt dat deze niet altijd worden toegepast in de praktijk. Veel uitgangspunten die vastgelegd zijn in het project worden ook door patiënten als verbeterpunten gegeven. Het project Gastvrije zorg en Gastvrijheid zal opnieuw geïmplementeerd dienen te worden op de afdelingen. De werkbaarheid van de richtlijnen zal onderzocht moeten worden en er zal controle moeten komen op de naleving van deze uitgangspunten, richtlijnen en beloftes.

Ook in de protocollen die Palier hanteert zijn richtlijnen vastgesteld voor het personeel over hoe te handelen bij dwangtoepassing. Uit het onderzoek blijkt dat de protocollen niet altijd worden nageleefd in de praktijk. Het personeel dient beter geïnformeerd te worden over dwangtoepassing en de effecten hiervan op de patiënten. Eventueel door zelf de dwangmiddelen te ondergaan om zo te ervaren hoe ingrijpend deze zijn voor de patiënten. Aan de hand van cursussen, bijscholing, workshops of training zal het personeel opnieuw geleerd moeten worden hoe te handelen volgens de protocollen en de naleving hiervan zal ook op de langere termijn gecontroleerd moeten worden.