Samenvatting

De gemeente Delft is op zoek naar een manier om efficiënter om te gaan met bevolkingszorg. Momenteel verzorgt elke gemeente in de veiligheidsregio Haaglanden zelf de bevolkingszorg. De volgende vraag staat centraal in dit onderzoek: Welke rollen binnen de bevolkingszorgtaken Publieke Zorg en Omgevingszorg kunnen voortaan regionaal worden opgepakt in de veiligheidsregio Haaglanden en op welke manier kan een efficiënte bevolkingszorg worden gerealiseerd? Het is van belang dat de bevolkingszorg zo wordt vormgegeven dat deze past bij de wijze waarop burgers en gemeentefunctionarissen tijdens een crisis handelen. Via een literatuuronderzoek zijn twee uitgangspunten opgesteld. Het is van belang dat bij de organisatie van bevolkingszorg de volgende twee uitgangspunten worden gehanteerd:
Uitgangspunt 1: De overheid sluit haar bevolkingszorg aan op de behoefte van de samenleving en levert ter plaatsen wat er echt nodig is. Het uitgangspunt is een zelfredzame burger.
Uitgangspunt 2: De overheid zorgt voor competente medewerkers met een groot improvisatievermogen en laat de crisistaken aansluiten bij de werkzaamheden in de dagelijkse praktijk, maar daar waar andere partijen beter geëquipeerd zijn voor een taak heeft het de voorkeur om de taak bij deze partij te beleggen.
Er zijn ook drie veiligheidsregio’s onderzocht die niet geregionaliseerd zijn. De veiligheidsregio’s Fryslân, Noord-Holland-Noord en Midden en West-Brabant zijn onderzocht als veiligheidsregio’s met een lokale bevolkingszorg. Bij deze regio’s zijn de deelplannen bevolkingszorg uitvoerig doorgenomen en is een interview gehouden met een sleutelfunctionaris via de telefoon. Bij deze regio’s blijkt dat er niet is gekozen voor een lokale bevolkingszorgorganisatie. Doordat er geen bestuurlijk draagvlak is voor een verandering in organisatie, is dit er (nog) niet doorheen gekomen. Men is zich er wel van bewust dat een regionalisering een efficiëntieslag zou zijn.
Op basis van dit onderzoek concludeer ik dat het regionaliseren van Publieke Zorg en Omgevingszorg wel degelijk efficiënt is. In veel veiligheidsregio’s wordt het gedaan en in de onderzochte geregionaliseerde veiligheidsregio’s blijkt het ook efficiënt te zijn. De onderzochte niet-geregionaliseerde veiligheidsregio’s geven aan dat het feit dat zij niet geregionaliseerd zijn niet te maken heeft met het feit dat regionaliseren niet efficiënt is.
Om te bekijken of regionaliseren van Publieke Zorg en Omgevingszorg ook binnen de gemeente Delft en de veiligheidsregio Haaglanden mogelijk is, zijn er sleutelfunctionarissen binnen Publieke Zorg en Omgevingszorg bij de gemeente Delft en adviseurs crisisbeheersing binnen de veiligheidsregio Haaglanden geïnterviewd. Uit deze interviews blijkt dat het grootste nadeel van het regionaliseren het verliezen van lokale zal kennis zijn. Dit zal moeten worden ondervangen. Door de crisistaken in het verlengde te leggen van de dagelijkse werkzaamheden, hoeft er minder getraind en geoefend te worden, omdat medewerkers bekend zijn met deze werkzaamheden. Indien dit niet mogelijk is, kan het Rode Kruis worden ingeschakeld of kan een rol regionaal worden georganiseerd.
Uit een onderzoek blijkt dat 19 van 25 veiligheidsregio’s Publieke Zorg en Omgevingszorg geregionaliseerd hebben. In de onderzochte, geregionaliseerde veiligheidsregio’s (Kennemerland, Brabant Zuidoost en IJsselland) is de regionalisering een efficiëntieslag te zijn geweest volgens de geïnterviewden. Deze geïnterviewden geven aan dat er met minder medewerkers een beter resultaat geboekt kan worden. De reden hiervan is dat de medewerkers voor elke CRC in de regio worden ingezet en er met minder medewerkers in de regio, gerichter en beter getraind en geoefend kan worden. Het nadeel van regionalisering is dat er lokale kennis gemist wordt. Dit wordt in de onderzochte regio’s ondervangen met gemeentefunctionarissen die over specifieke lokale kennis beschikken en door specifieke planvorming. In de onderzochte niet-geregionaliseerde regio’s zijn Publieke Zorg en Omgevingszorg nog lokaal georganiseerd omdat er in deze regio’s nog geen bestuurlijk draagvlak is, of omdat er nog geen prioriteit is gegeven aan een regionalisering.
Ik concludeer ik dat regionalisering wel degelijk efficiënt is. Het is immers niet voor niets in bijna het hele land al toegepast. Ook concludeer ik dit omdat de onderzochte, geregionaliseerde, regio’s aangeven dat de regionalisering efficiënt is geweest en de niet-geregionaliseerde regio’s geen voordelen aandragen voor een lokale bevolkingszorg ten opzichte van een regionale aanpak met betrekking tot efficiëntie.
Bij Publieke Zorg kunnen alle rollen, op de medewerkers uitvaartverzorging na, geregionaliseerd worden om een efficiëntieslag te maken binnen de gemeente Delft. De rol van medewerker uitvaartverzorging ligt in het verlengde van de dagelijkse werkzaamheden. Over de regionalisering van het hoofd Publieke Zorg is geen eenduidige visie gecreëerd. Vooral het verlies van lokale kennis is voor een aantal geïnterviewden een reden om deze rol niet te regionaliseren. In de geregionaliseerde regio’s is deze rol wel geregionaliseerd en dat blijk efficiënt te zijn. Daarom concludeer ik dat het mogelijk is om deze rol te regionaliseren. In de onderzochte, geregionaliseerde regio’s is deze aanpak immers efficiënt gebleken. Bij Omgevingszorg lijkt alleen het hoofd Omgevingszorg geregionaliseerd te kunnen worden om een efficiëntieslag te maken.
De gemeente Delft zou niet alle rollen binnen Publieke Zorg en Omgevingszorg zelf moeten willen invullen, maar meer moeten kijken naar wat het in de dagelijkse organisatiestructuur al organiseert en niet naar wat het moet organiseren voor bevolkingszorg. Voor de organisatie van een rol kan worden nagedacht over de volgende vier vragen:
1. Wat is er georganiseerd in de maatschappij? Wat kan de maatschappij zelf. (Zelfredzaamheid)
2. Is het al georganiseerd binnen de eigen organisatie? Moet dit apart worden georganiseerd? (Ligt een taak van een rol in het verlengde van de dagelijkse werkzaamheden van een gemeentefunctionaris?)
3. Kunnen andere organisaties de taak uitvoeren? Een organisatie die hiervoor beter is geëquipeerd.
4. Zijn de bovenstaande drie zaken niet het geval, dan moet de rol worden geregionaliseerd