Samenvatting

Aanleiding: Het aantal ondervoede ouderen in Nederland is de afgelopen jaren gestegen en ondervoeding onder ouderen is een groot zorgprobleem met veel complicaties en gevolgen. Bij zorgorganisatie Surplus Zorg is het onduidelijk hoe vaak een te lage energie- en eiwitinname en/of ondervoeding bij cliënten op de verpleegafdelingen voorkomt, maar het vermoeden bestaat dat de prevalentie, net als het landelijk gemiddelde, hoog is. Dit onderzoek richt zich allereerst op de energie- en eiwitinname van verpleeghuiscliënten en de prevalentie van ondervoeding. Vervolgens is onderzocht hoe tussendoortjes kunnen worden ingezet om de voedingsinname van cliënten te verbeteren en ondervoeding preventief aan te pakken.
Onderzoeksvraag: Met welke tussendoortjes kunnen eventuele tekorten in de energie- en eiwitinname van cliënten die op de somatische verpleegafdelingen Schakel 5 of Schakel 1 verblijven worden aangevuld, rekening houdend met de voorkeuren en behoeften van de onderzoekspopulatie?
Methode: Met observatieonderzoek is van 23 verpleeghuisbewoners de voedingsinname van 1 dag geobserveerd. De energie- en eiwitinname is hieruit berekend met behulp van de NEVO- tabel. De SNAQrc is afgenomen en de energie- en eiwitbehoefte is berekend op basis van medische persoonsgegevens, waarna het gemiddeld verschil tussen inname en behoefte is vastgesteld. Met deskresearch is gezocht naar kenmerken van geschikte tussendoortjes en 6 verschillende tussendoortjes zijn elk door 20 personen beoordeeld middels sensorische testen.
Resultaten: Van de 23 deelnemers aan het observatieonderzoek (39,1% mannen, 60,9% vrouwen, gemiddelde leeftijd: 86 jaar) waren 17 deelnemers niet ondervoed en 6 deelnemers ondervoed op basis van screening met de SNAQrc. De gemiddelde eiwitinname was (inname: 53,17g, behoefte: 67,43g) per dag 14,26 gram lager dan de dagelijkse behoefte. De gemiddelde energie-inname was (inname: 1324,04kcal, behoefte: 1804,31kcal) per dag 480,27 kcal lager dan de dagelijkse behoefte. Met deskresearch zijn de kenmerken van tussendoortjes/punten om rekening mee te houden vastgesteld: uiterlijk, smaak, consistentie, portiegrootte en autonomie. Aan het sensorisch onderzoek namen in totaal 92 personen deel (32,6% mannen, 67,4% vrouwen gemiddelde leeftijd: 85 jaar) en 43 deelnemers hadden een voorkeur voor een zoet tussendoortje t.o.v. hartig of andere smaken, 49 deelnemers hadden een voorkeur voor een koud tussendoortje t.o.v. warm/geen voorkeur. Op de andere kenmerken, uiterlijk, smaak, consistentie en portiegrootte scoorden alle tussendoortjes voldoende en 88 van de 92 deelnemers gaven aan de tussendoortjes te willen eten als deze zouden worden aangeboden.
Conclusies en aanbevelingen: De energie- en eiwitinname van de onderzoekspopulatie is lager dan de behoefte en dit zou met het verstrekken van tussendoortjes verbeterd kunnen worden. De belangrijkste aanbeveling is een pilot waarin dagelijks minimaal één tussendoortje wordt verstrekt dat voldoet aan de kenmerken: energie- en eiwitrijk, aantrekkelijke presentatie, smaak die ouderen aanspreekt, geschikte consistentie en geschikte portiegrootte voor de doelgroep. Als de pilot succesvol blijkt is het aan te bevelen het verstrekkingenbeleid aan te vullen met energie- en eiwitrijke tussendoortjes.