Samenvatting

Sport en bewegen wordt in onze samenleving steeds belangrijker. De gemeente Den Haag wil het percentage inwoners dat aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen voldoet verhogen, door o.a. het aanbieden van sportvoorzieningen in de directe woonomgeving, in de vorm van zeven fitplaatsen. Fitplaatsen zijn sportieve (openbare) voorzieningen waar buurtbewoners gebruik kunnen maken van veilige en laagdrempelige fitnesstoestellen. De huidige studie heeft als doel om meer inzicht te krijgen in de huidige situatie van de fitplaatsen; in het gebruik ervan, in het type gebruiker, de randvoorwaarden en in de succes- en faalfactoren. Dit zodat het gebruik van de fitplaatsen geoptimaliseerd kan worden.

Aan de hand van 1008 (144x7) observaties, SOPARC methode (McKenzie, Cohen, Sehgal, Williamson & Golinelli, 2006) is iedere vijf minuten een scan gemaakt van de fitplaatsen (12 keer per uur van links naar rechts) en werd het volgende genoteerd: aantal gebruikers, leeftijdscategorie, geslacht, etniciteit, type activiteit. Dit is gedaan in de ochtend, middag en avond op drie doordeweekse en een weekenddag. Door middel van surveyonderzoek is informatie verkregen over de exacte gegevens van de (niet-) gebruikers, deelnamemotief, gebruikersfrequentie en de algehele mate van lichamelijke sportparticipatie. De gevonden resultaten werden daarnaast voorgelegd aan experts (interviews) en mogelijke samenwerkingspartners.

In totaal is er 2719 keer een activiteit geobserveerd. Op drie fitplaatsen is regelmatig activiteit (gemiddeld 14, 2 en 1 personen) maar op de overige fitplaatsen, is per uur gemiddeld minder dan 1 persoon aanwezig. Het aantal mannelijke en vrouwelijke gebruikers is gelijk. Het percentage volwassenen (21-55 jaar) is het hoogst (47%), gevolgd door kinderen tot 12 jaar (30%). Het aantal allochtone gebruikers is bijna vier keer zoveel als het aantal autochtone gebruikers (78 vs. 22%). De meest voorkomende beweegredenen van gebruikers zijn het verbeteren van gezondheid, kracht en conditie. Niet-gebruikers geven aan het (te) druk te hebben, het te ver vinden en het raar vinden om buiten te sporten.

Aan de hand van de resultaten kan bepaald worden wat nodig is om deze fitplaatsen te optimaliseren en of het zinvol is een nieuwe fitplaats te plaatsen. En zo ja, wat bij de realisatie van belang is om naar te kijken. Er kan worden gesteld dat het gebruik van de fitplaatsen in Den Haag niet optimaal is, maar dat het een succes kan worden door rekening te houden met een aantal succesbepalende condities. Een van de oorzaken van het minimale gebruik is dat inwoners niet van het bestaan van de fitplaatsen afweten. Promotie is dus een belangrijke factor waarop ingespeeld zal moeten worden door o.a. flyers, een website en introductiecursussen. Verder spelen ligging, zichtbaarheid en sfeer een grote rol. Om de zichtbaarheid te vergroten wordt aangeraden om borden te plaatsen in de omgeving van de fitplaatsen. Bij een eventuele nieuwe plaatsing van een fitplaats is het van belang om een doel en doelgroep te bepalen waarop zich men kan gaan richten. Daarnaast is het uitvoeren van een demografische en/of marktonderzoek een goede manier om de huidige stand van zaken in kaart te brengen. Tot slot geven resultaten aan dat als er eenmaal gebruikers aanwezig zijn dit een stimulerende werking kan hebben. Het is daarom van belang om, o.a. via samenwerkingen met professionals, er voor te zorgen dat de fitplaatsen in beeld komen en blijven.