Samenvatting

Achtergrond
Online criminaliteit is een veelvoorkomende vorm van criminaliteit geworden. Bij online
criminaliteit – en in het bijzonder bij vormen van cybercriminaliteit zoals hacken
– wordt snel gedacht aan internationaal opererende dadersgroepen die hun aanvallen
in Nederland uitvoeren vanuit verre landen met alle gevolgen van dien voor de
opsporing en vervolging van daders. Een (aanzienlijk) deel van de daders van cybercriminaliteit
bevindt zich echter ook in Nederland. De gevolgen van de door deze dadergroep
gepleegde delicten kunnen groot zijn. Er zijn op dit moment geen bewezen effectieve
interventies voor daders van online criminaliteit. Als reactie op de grote instroom
van (jonge) cyberverdachten hebben het Openbaar Ministerie (OM) en de Nationale
Politie de interventie Hack_Right ontwikkeld. Hack_Right is een alternatief of aanvullend
straftraject voor jeugdige daders (12 tot 23 jaar) die hun eerste delict cybercriminaliteit
plegen. Het is de eerste interventie in Nederland die zich richt op (jonge) cybercriminelen
en is daarmee een unieke interventie.
Onderzoeksvragen en ‑methoden
Onderhavig onderzoek heeft tot doel om de interventie Hack_Right en de tot nu toe
uitgevoerde trajecten te evalueren. Omdat Hack_Right pas relatief kort loopt en aan
het einde van de dataverzamelingsperiode van dit onderzoek veertien casussen waren
afgerond, is het nog te vroeg voor een effectevaluatie. Wel kan er een plan- en procesevaluatie
worden uitgevoerd. De volgende onderzoeksvragen staan in het onderzoek
centraal: (1) Wat is Hack_Right en hoe is Hack_Right theoretisch onderbouwd? (2)
Hoe zijn de tot nu toe uitgevoerde Hack_Right trajecten verlopen? (3) Hoe hebben alle
betrokkenen de tot nu toe uitgevoerde Hack_Right-trajecten ervaren?
Voor de evaluatie van Hack_Right zijn kwalitatieve onderzoeksmethoden gebruikt.
Kwalitatief onderzoek is een geschikte methode om de werkelijkheid van binnenuit te
bestuderen en zodoende zicht te krijgen op de verschillende processen die een rol spelen
bij een fenomeen. Daarnaast is er maar een klein aantal deelnemers dat Hack_Right
tot op heden heeft gevolgd, waardoor kwantitatief onderzoek nog niet haalbaar is. De
eerste onderzoeksmethode is documentanalyse. Het doel van de documentanalyse is
om inzicht te krijgen in de plannen van Hack_Right, zoals die op papier staan. Zo kan
worden onderzocht wat Hack_Right is, hoe Hack_Right theoretisch is onderbouwd en
welke trajecten tot nu toe zijn uitgevoerd. Verschillende documenten zijn hiervoor
geraadpleegd. De tweede onderzoeksmethode is het interviewen van bij de uitvoering van Hack_Right betrokken personen. Het doel van de interviews was drieledig. Ten
eerste was het doel om in aanvulling op de beleidsdocumenten een beter inzicht te
krijgen in de plannen omtrent Hack_Right. Een tweede doel was om inzicht te krijgen
in het verloop van de tot nu toe uitgevoerde Hack_Right-trajecten. Het derde doel van
de interviews was om de ervaringen met Hack_Right van alle betrokkenen in kaart te
brengen. In totaal zijn 28 interviews afgenomen met respondenten die op verschillende
manieren betrokken zijn bij de Hack_Right interventie: twee interventieontwikkelaars,
vijf toewijzers, elf uitvoerders en tien deelnemers.