Samenvatting

Inleiding: Bij diëtistenpraktijk De Zoete Appel en landelijk is in ongeveer 25% van de behandelingen sprake van patiënt-geïnitieerde voortijdige beëindiging. Uit onderzoek blijkt dat de cliënt-diëtist verstandhouding bij aanvang van het behandeltraject een mogelijke factor is hierin. Drie factoren die te beïnvloeden zijn door de diëtist dragen bij aan deze verstandhouding: het empathisch communicatiegedrag, het bespreken van verwachtingen en de rolverdeling in besluitvorming.
Doel: Doel van dit onderzoek is om aanbevelingen te doen voor de intakeprocedure van De Zoete Appel en de communicatie tijdens de eerste twee consulten van de behandeling, die het opbouwen van een goede verstandhouding vanaf het begin van het behandeltraject bevorderen. Er wordt daarbij beoogd om een verbetering tot stand te brengen in de verstandhouding en daarmee een vermindering van voortijdige uitval.
Methode: Een literatuuronderzoek werd verricht in de databases CINAHL Plus, Cochrane Library en PubMed. Daarnaast werd een exploratief kwalitatief onderzoek uitgevoerd in de vorm van semigestructureerde interviews met elf cliënten van De Zoete Appel direct na afloop van hun tweede consult. De interviews werden geanalyseerd met behulp van thematische analyse.
Resultaten: Het literatuuronderzoek keek naar de drie aspecten van een goede patiënt-behandelaar verstandhouding in de eerstelijns zorg, met nadruk op de patiënt ervaringen en meningen. De interviews lieten de cliënt ervaringen zien van communicatiegedrag door de diëtisten van De Zoete Appel, het bespreken van hun verwachtingen en hun wensen voor de rolverdeling in besluiten. Ook hun oordeel over de verstandhouding kwam hierin naar voren.
Conclusie: Literatuur toonde een beweging van behandelaar- naar cliënt-gestuurde besluitvorming; het belang van het creëren van een wederzijds begrip over de verwachtingen; attent communicatiegedrag aanvullen met persoonsgericht advies. De cliënten van De Zoete Appel hebben uiteenlopend verwachtingen en wensen ten aanzien van de communicatie en rolverdeling. Zij waarderen advies gericht op het individu en willen betrokken zijn bij het vaststellen van behandeldoelen. De interviews duidden erop dat de diëtisten over het algemeen een positieve verstandhouding weten op te bouwen met cliënten bij aanvang van de behandeling. Zij voelen aan wat voor communicatiegedrag ervan hen verlangd wordt door de cliënt, soms in tweede instantie.
Discussie: Dit onderzoeksrapport duidt erop dat de communicatiefactoren die de verstandhouding beïnvloeden niet op zichzelf staan, maar dat er belangrijke dwarsverbanden bestaan. Dit impliceert ook dat zij in combinatie met elkaar moeten worden bestudeerd om tot strategieën die bijdragen aan een goede verstandhouding te komen. De onderzoeksdesign zou versterkt kunnen worden door meer laaggeletterde, niet-Westerse en ontevreden cliënten te interviewen.
Aanbevelingen: Aanbevelingen voor verder onderzoek zijn het nader bestuderen van de samenhang van de drie factoren, in het kader van persoonsgerichte zorg. Aanbevelingen voor de praktijk zijn het verbeteren van het intakeformulier, waardoor meer nadruk wordt gelegd op de procesverwachtingen en het activeren van de eigen ideeën van de cliënt als basis van een goede verstandhouding.