Samenvatting

Timing is essentieel tijdens een volleybalsmash. Dit onderzoek is tot stand gekomen door een vraag van de assistent coach van het eerste team van ORTEC Nesselande. De assistent coach vermoedde dat zijn spelers de bal niet op het hoogste punt van hun sprong raakten, tijdens een smash. In dit onderzoek is onderzocht of dit vermoeden juist is en wat het, op een lager punt slaan van de bal, voor eventuele gevolgen heeft.
Het eerste team van ORTEC Nesselande is tijdens twee officiële wedstrijden gefilmd. Ter vergelijking is er ook een onderzoek gedaan met een team op amateurniveau. De sprong van de spelers wordt bekeken aan de hand van het aantal beeldjes (frames). Een sprong duurt een bepaald aantal frames en het hoogste punt van de speler ligt op de helft van dit aantal frames. Er is gekeken of dit punt overeenkomt met het frame waarop de bal geslagen wordt.
De meting bij ORTEC Nesselande is uitgevoerd in het Topsportcentrum in Rotterdam, met twee camera‟s aan beide zijden van het veld en één camera aan de achterkant van het veld. De meting bij het team op amateurniveau is in een andere sporthal uitgevoerd, de beelden van deze wedstrijd zijn verkregen met behulp van twee camera‟s. De beelden zijn geanalyseerd met behulp van het computerprogramma Silicon Coach.
Uit de geanalyseerde beelden blijkt dat het team van ORTEC Nesselande 77,4% van de smashes “goed” timed. Een “slecht” getimede smash betekent dat de speler de bal minimaal 3 frames later of vroeger raakt, dan op het hoogste punt van de sprong. Het verschil in frames kan uitgedrukt worden in centimeter, zodat een absolute waarde gegeven kan worden aan het verlies ten opzichte van de maximale hoogte. Het volleybalteam op amateurniveau heeft een percentage van 68,2%, wat betreft “goed” getimede smashes. Er is dus een verschil in timing tussen professioneel en amateurniveau. Uit de analyse blijkt dat spelers die vaker smashen, niet persé over een betere timing beschikken. Ook de duur van de set-up blijkt niet van invloed te zijn op de timing van de aanvaller. Het blijkt dat de spronghoogte en de timing van de spelers beter zijn, naarmate de spelers op een hoger niveau spelen. Er is ook kort gekeken of er een verband is tussen contacttijd van de afzet en de timing en tussen de contacttijd van de afzet en de spronghoogte. In beide gevallen is er geen verband gevonden.
Met behulp van de formules voor een eenparig versnelde beweging is bepaald wat het eventuele voordeel is van het op een hoger punt raken van de bal. Het grootste voordeel is het verkleinen van de horizontale verplaatsing van de bal. De bal kan korter achter het net terecht komen, waardoor de tegenstander een groter deel van het veld moet verdedigen. Er is ook gekeken naar het verschil in horizontale verplaatsing van de bal bij een smash 1cm hoger en bij een set-up 1cm dichter bij het net. Het blijkt dat in de meeste gevallen de toename van de smashhoogte meer voordeel oplevert dan een set-up, die dichter bij het net wordt geplaatst. Een toename in de smashhoogte is dus de beste methode om de horizontale verplaatsing van de bal te beperken.
Uit deze bevindingen blijkt dus dat de timing bij een smash van belang is. Een paar centimeter hoogteverschil kan namelijk een wezenlijk verschil maken, wat betreft de mogelijke plaatsing van de bal in het veld.
Een belangrijk discussiepunt van dit onderzoek is de verwaarlozing van de topspin bij de berekeningen aan de baan van de bal. Dit werd aangenomen om de berekeningen niet onnodig gecompliceerd te maken. Toch speelt topspin, volgens deskundigen, een grote rol bij de beperking van horizontale verplaatsing bij de smash. In een vervolgonderzoek zou hier rekening mee gehouden kunnen worden.
De algemene conclusie van dit onderzoek is dat de timing zowel op professioneel als op amateurniveau redelijk goed is. Van de smashes, die “slecht” getimed worden, is het gemiddelde hoogteverlies op professioneel niveau 3,56cm en op amateurniveau 2,92cm. Ten opzichte van een smashhoogte van ruim drie meter lijkt dit een zeer gering hoogteverlies, maar het blijkt dat het toch gevolgen heeft voor de mogelijke plaats van de bal in het veld.