Samenvatting

Het Programmabureau Warmte Koude Zuid-Holland heeft als doel om in 2020 14% van de gebouwen en kassen te verwarmen met duurzame warmte in plaats van met fossiele bronnen. De 14% staat gelijk aan 20 petajoule, oftewel een warmtevraag van 350.000 woningen en 1.000 hectare glastuinbouw.

Ongeveer 60% van ons finale energieverbruik wordt gebruikt voor warmte –en koude voorziening- . Deze warmte wordt gebruikt in de gebouwde omgeving, de industrie en de glastuinbouw. In de gebouwde omgeving gaat het om warmtelevering aan woningen van particulieren en huurders of utiliteitsgebouwen. Deze warmtevraag kan door middel van verschillende –combinaties van- maatregelen worden ingevuld. Zo kan er worden gekozen voor vergaande isolatie, kunnen er zonnepanelen op het dak worden geplaatst of is een aansluiting mogelijk op stadsverwarming of blokverwarming. In dit onderzoek ligt de focus vooral op de laatste twee –stadsverwarming en blokverwarming- . Bij de keuzes voor maatregelen spelen verschillende factoren een rol, bijvoorbeeld de mate van duurzaamheid, of juist de kosten van investering, maar ook het comfort en beleving van de consument kunnen op deze keuze van invloed zijn.

Uit onderzoek blijkt dat collectieve warmtelevering (maatschappelijke) voordelen heeft. Minister Kamp van Economische Zaken schrijft in de Warmtevisie brief richting de Tweede Kamer dat inzet van collectieve warmte zorgt voor een kosteneffectieve CO2 en NOx besparing. Het kabinet Rutte heeft met zijn Warmtevisie dan ook de historische keuze gemaakt om collectieve warmte in te zetten als alternatief voor gas. De politiek, het bedrijfsleven en de glastuinbouw reageren hierop enthousiast. Er is echter één belangrijke belemmering om collectieve warmtelevering nu grootschalig in de gebouwde omgeving toe te passen, en dat is de klant. Deze heeft geen warm gevoel bij het warmteproduct.

De Woonbond –als huurdervertegenwoordiger- geeft aan dat warmte een negatief imago heeft. Het aandeel klachten over warmte is volgens de woonbond onevenredig groot. 90% van de klachten die bij hun juridische klachtenlijn binnen komen gaat over warmte. En dit terwijl maar 10% van de huurders op warmte is aangesloten. Het gaat hier respectievelijk om drie problemen. Zo noemt de (hurende) warmteklant aan de Woonbond dat:

1) De energienota’s en brieven onbegrijpelijk of onleesbaar zijn.
2) Er niet genoeg inspraak is voor de (hurende) warmteklant.
3) De kosten in de energierekening voor warmte te hoog zijn. Uit onderzoek van de Woonbond blijkt dat met de kosten van warmte correct wordt doorberekend maar dat:
- De kostenverdeling ingewikkeld en daardoor onduidelijk is, bijvoorbeeld door de toegepaste warmtemeters.
- De werking en afstelling van installaties niet altijd goed zijn afgesteld of dat er verliezen zijn in de leidingen.

Hoewel de signalen niet direct kunnen worden gecheckt, zullen de drie problemen wel serieus worden genomen. Het gaat namelijk om de perceptie en beleving van de huurders. Om de gewenste transitie van gas naar collectieve warmtelevering te kunnen realiseren, moeten de bestaande problemen een positieve wending krijgen. Zolang deze niet in kaart worden gebracht zullen de problemen standhouden, met als gevolg dat het aantal problemen rondom de (hurende) warmteklant blijft groeien in de komende jaren. Om deze reden is de volgende onderzoeksvraag geformuleerd:

‘’Welke bestaande problemen zijn er en welke onderliggende structuren liggen hier ten grondslag?’’