Samenvatting

Aanleiding voor dit onderzoek zijn de trends die spelen in het primair onderwijs, namelijk het veranderend leerlingenaantal, het lerarentekort, verandering van onderwijsconcepten en het toevoegen van een extra functie aan het schoolgebouw. Deze veranderingen in het onderwijs hebben op verschillende manieren invloed
op een schoolgebouw, helaas wordt vaak geen rekening gehouden met deze aspecten in het ontwerp van een schoolgebouw. Dit maakt dat scholen vaak niet voorbereid zijn op de veranderingen die plaats kunnen vinden in de toekomst. Het probleem is dat het gebouw hierdoor niet aansluit bij het onderwijs dat de school wil geven.
De casus die in dit onderzoek zal worden behandeld is een nieuwe basisschool genaamd Odyssee in de nieuwbouwwijk Homeruskwartier te Almere. Het doel van dit onderzoek is een concept neerzetten van een school voor Odyssee die in kan spelen op de verschillende trends in het onderwijs. Hiervoor is de volgende hoofdvraag opgesteld: “Hoe zien de verschillende toekomst concepten van Odyssee te Almere eruit waarbij het schoolgebouw in kan spelen op de trends in het onderwijs?”
Om een antwoord te kunnen geven op de hoofdvraag is er als eerst een analyse gemaakt naar de verschillende trends. Uit dit onderzoek komt naar voren dat de verandering van het leerlingenaantal niet in heel Nederland gelijk is. In de regio Almere is sprake van een groeiend aantal leerlingen. Een analyse van nieuwbouwwijken in
vergelijkbare regio’s leert dat deze groei niet altijd blijft doorgaan. De groei zal namelijk gevolgd worden door een krimp, waarna vervolgens het leerlingenaantal stabiliseert. Hieruit is geconcludeerd dat een schoolgebouw aanpasbaar moet zijn aan het leerlingenaantal.
Verder blijkt uit de analyse dat de oorzaken en gevolgen van het lerarentekort elkaar versterken waardoor een vicieuze cirkel ontstaat. Wanneer niet wordt ingegrepen zal het probleem steeds groter worden. Het lerarentekort zelf is niet op te lossen door het ontwerp van het gebouw, maar kan wel door het ontwerp van het gebouw inspelen op de veranderingen die het lerarentekort met zich meebrengt, waardoor de vicieuze cirkel
doorbroken kan worden.
Het onderzoek laat ook zien dat er steeds meer verschillende soorten onderwijsconcepten worden ontwikkeld in het primair onderwijs. Deze ontwikkelingen komen voort uit de veranderingen die spelen in de maatschappij.
Daarnaast kan een onderwijsconcept een manier zijn voor een school om zich te profileren. Het is gebleken dat veel scholen hun gebouw niet passend vinden bij het onderwijsconcept. Door het interieur flexibel te maken wordt voorkomen dat Odyssee in de toekomst op loopt tegen een gebouw dat niet past bij verandering van het
onderwijsconcept.
De keuze voor het toevoegen van een extra functie aan de school binnen het gebouw kan vele soorten redenen hebben. De bepaling van het soort functie kan eveneens meerdere aanleidingen hebben. Een extra functie kan tot veel verschillende types samenwerkingsvormen leiden. Het onderzoek naar het toevoegen van een extra
functie bleek een te groot onderzoek om uit te voeren in de beschikbare tijd, daarom is gekozen deze trend niet verder terug te laten komen in het onderzoek.
De analyse naar de veranderingen in het onderwijs hebben geleid tot een Programma van Eisen, dit is een aanvulling op het PvE dat er al lag. Uit het PvE komt voornamelijk naar voren dat flexibiliteit van het schoolgebouw belangrijk is. Door een overzicht te maken van manieren om flexibel te bouwen kon een afweging worden gemaakt wat de beste methode was om toe te passen voor Odyssee. De beste methode bleek circulair
bouwen, deze manier van bouwen maakt demontage mogelijk. Dit maakt het mogelijk het schoolgebouw aan te passen aan de krimp of groei van het aantal leerlingen. Demontabel bouwen zal er daarnaast voor zorgen dat het mogelijk is de indeling te veranderen wanneer het onderwijsconcept hierom vraagt. Daarnaast is circulair bouwen een duurzame bouwmethode waar bij geen afval vrijkomt.
Het onderwijs zal plaatst vinden in de zogenoemde modules, die geschikt zijn voor het onderwijzen van 120 leerlingen. Deze modules bevatten twee groepsruimtes, een toiletgroep en een spreekkamer, allen volgens het huidige onderwijsconcept van Odyssee. De modules zijn echter dusdanig ontworpen dat al rekening is gehouden met verschillende soorten indelingen. Zo verliest de module zijn efficiëntie niet bij het veranderen van de indeling. De modules zorgen ervoor dat leraren goed kunnen samenwerken met elkaar, doordat de looplijnen zeer kort zijn. Per module kan worden bijgebouwd of afgestoten wanneer het leerlingenaantal verandert