Samenvatting

Sinds 1 januari 2015 zijn gemeenten in Nederland verantwoordelijk voor alle vormen van jeugdhulp. Om als gemeente Venray voorbereid te zijn op deze veranderingen is er gekozen om middels een pilot te experimenteren. In oktober 2013 is gestart met een pilot naar de inzet van de gezinscoaches. In oktober 2015 is hierover een tussenevaluatie gehouden. Hieruit blijkt dat de inrichtingskeuze niet optimaal bijdraagt aan de gestelde doelen (zie beoogde doel) (Peeters, 2015). De gezinscoaches van de gemeente Venray zijn er om jeugdigen en hun gezinnen te ondersteunen op het gebied van opgroeien en opvoeden. Door tijdig een gezinscoach in te zetten en een beroep te doen op het sociale netwerk van het gezin ontstaat betere (vroegere) signalering en preventie en worden op termijn op hoge(re) (specialistische) kosten van de zorg bespaard. (Peeters, 2015). Vanuit de probleemanalyse blijkt dat in de praktijk veel dingen nog niet werken. Zo ervaren gezinscoaches onduidelijkheid over wie waarvoor aanspreekpunt en verantwoordelijk is. Tevens hebben de gezinscoaches behoefte aan kaders en structuur en weten de gezinscoaches niet hoe zij moeten werken. Hieruit blijkt dat de huidige taakverdeling en taakuitvoering nog onduidelijk is. Daarbij heeft de gemeente Venray geen doelen en normen opgesteld voor het werken volgens ‘één gezin, één plan en één regisseur’, wat de werkwijze zou moeten zijn van de gemeente Venray. Dit onderzoek richt zich op de taakverdeling en taakuitvoering, wat een onderdeel is van het begrip inrichtingskeuze. Uit de probleemanalyse is de volgende vraagstelling in overleg met de beleidsmedewerker jeugd en opdrachtgever naar voren gekomen: Hoe ziet de ideale taakverdeling en taakuitvoering van de algemene voorziening (gezinscoaches en jeugdconsulenten) en de ingang en toegang tot de maatwerkvoorzieningen, volgens ‘één gezin, één plan en één regisseur’ er vanaf 1 januari 2017 uit in de gemeente Venray? Het doel van dit onderzoek is: de gemeente Venray weet 1 juli 2016 wat de ideale taakverdeling en taakinvulling is m.b.t. de ingang en toegang tot de maatwerkvoorziening. Om de hoofdvraag te beantwoorden zijn de volgende methodes gebruikt: de 12 gezinscoaches, de 3 jeugdconsulenten en de 5 front-office medewerkers zijn bevraagd middels een enquête. Om het onderzoek valide en betrouwbaar te maken zijn er na de enquête groepsdiscussies gehouden met de gezinscoaches en de jeugdconsulenten waarin er discussies werden gehouden over de verschillende scenario’s en de onduidelijkheden uit de enquête. De drie managers van de moederorganisaties, de beleidsmedewerkers, de leidinggevende, manager schakelplein en de gedragsdeskundigen zijn bevraagd middels een interview. Met de beleidsmedewerkers, leidinggevende en manager schakelplein is middels een groepsdiscussie gediscussieerd over de resultaten, conclusies en aanbevelingen van dit onderzoek. Ook de jongeren en ouders in de gemeente Venray die in het afgelopen jaar hulp hebben ontvangen zijn bevraagd middels een enquête. Dit is uitgevoerd door onderzoeksbureau O&I. De verwijzers (huisartsen en jeugdartsen) zijn bevraagd middels een vragenlijst.
1 Omvat de ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en hun ouders bij alle opgroei- en opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen, zowel ambulante als residentiele hulp (Ministerie van volksgezondheid, 2013).
2 De taak van de gezinscoach is om gezinnen te ondersteunen bij het herstel van het normale leven. Kenmerkend voor de gezinscoach is dat hij/zij het aanspreekpunt is voor het gezin en zorgt voor een integrale aanpak met zo min mogelijk verschillende gezichten (instellingen) voor alle gezinsleden (Kleinjan - van Zwet, 2015).
3 Verzamelnaam van de volgende begrippen: taakverdeling, taakinvulling, functies, specialisaties (leeftijd, type vraag), organisatievorm, samenwerking en financiën (Zande R. van de, 2016).

De belangrijkste conclusies van het onderzoek zijn: - De samenwerking met de huisartsen is niet voldoende. - Er is een onduidelijke taakverdeling tussen de gezinscoaches en jeugdconsulenten. - Er is geen prettige samenwerking tussen de gezinscoaches en de gemeente. - De sturing van de gezinscoaches en jeugdconsulenten draagt niet bij aan de behoefte. - De gezinscoaches komen niet toe aan de preventieve taak. - Het front-office jeugd is een overbodige schakel voor de burger. - Er moet gebruik worden gemaakt van de affiniteit van de gezinscoaches.
Als er geconcludeerd moet worden over de ideale taakverdeling blijkt dat de betrokkenen hier verschillend over denken. De onderzoekers kunnen de ideale taakverdeling niet op alle punten beschrijven. Wel blijkt dat de betrokkenen het belangrijk vinden om in de toekomst preventief en volgens één gezin, één plan en één regisseur te werken. Preventief werken kan onderscheiden worden in vraag, zorg, probleem en crisis preventie (persoonlijke mededeling, Rob van de Zande, 9 mei 2016). Uit het onderzoek blijkt dat de huidige preventie op probleem en crisis wordt ingezet. “Eén gezin en één plan is een beschrijving van hoe het samenwerken van een team professionals rond een gezin vorm kan krijgen en hoe de coördinatie van zorg rond een gezin, op basis van hun eigen plan, uitgevoerd kan worden” (Bolt & Zijden, 2015). Een van de doelen van de transitie is integrale hulp volgens het uitgangspunt één gezin, één plan en één regisseur. Met integrale hulp wordt bedoeld dat er niet vanuit de afzonderlijke ‘kolommen’ gewerkt wordt maar dat de samenhang tussen verschillende vraagstukken en leefdomeinen het vertrekpunt is van de dienstverlening (Kwaliteits Instituut Nederlandse Gemeente, 2014). Integraal werken zou gestimuleerd kunnen worden als expertise jeugd aan zou sluiten in het wijkteam. De taakuitvoering wordt als voldoende ervaren door de betrokkenen. Daarbij geven de uitvoerders aan dat ze hun huidige taken goed uitvoeren. De inwoners van de gemeente Venray zijn tevreden over de jeugdhulp die ze hebben ontvangen. Hieruit blijkt dat de huidige taakverdeling en taakuitvoering als voldoende wordt gezien door de inwoners. Dit roept de volgende vraag bij het de beleidsmedewerkers op: ‘Als de inwoners de jeugdhulp als goed ervaren, moet de taakverdeling dan veranderen’?