Samenvatting

Achtergrond
Uit onderzoek is gebleken dat de kwaliteit van zorg aanzienlijk wordt verbeterd als de patiënt betrokken wordt bij zijn zorgproces. Om patiëntparticipatie te vergroten is er een interventie bedacht; de VerTelkaart. Deze is onderzocht in dit kwalitatieve onderzoek, een onderdeel van het grootschalige onderzoek van Basic Care Revisited. De hoofdvraag van dit onderzoek luidt: “Hoe gebruiken verpleegkundigen op de verpleegafdeling Cardiologie de VerTelkaart in het stellen van persoonlijke doelen met de patiënt om patiëntparticipatie te vergroten en welke doelen worden er gesteld?” Om tot beantwoording van de hoofdvraag te komen, zijn er interviews en observaties gedaan bij verpleegkundigen en patiënten op de verpleegafdeling Cardiologie van het Radboudumc. Op basis hiervan volgen er aanbevelingen voor verder onderzoek.
Methode
Het onderzoek dat is uitgevoerd is een kwalitatief onderzoek. Er was sprake van methodetriangulatie. Hierbij werd gebruik gemaakt van interviews en observaties. Zowel de patiënten als de verpleegkundigen werden geïnterviewd. Het interview van de verpleegkundige werd opgenomen met een audiorecorder. Het interview met de patiënten werd niet opgenomen, dit is gekozen om de patiënten zo min mogelijk te belasten. De observaties waren gericht op de non-verbale en verbale communicatie. Tijdens de observatie werd er ook gebruik gemaakt van een audiorecorder. Met behulp van transcripties en codes zijn de resultaten verkregen en geanalyseerd. Het ging er bij de interviews om te achterhalen wat de meningen en ervaringen zijn van de verpleegkundigen en de patiënten wat betreft het gebruik van de VerTelkaart om persoonlijke doelen te stellen.
Resultaten
Uit de resultaten blijkt dat de VerTelkaart een gecompliceerd hulpmiddel is om patiëntparticipatie te vergroten. Uit de observaties kwam naar voren dat de non-verbale en verbale communicatie van invloed zijn op de interactie tussen de patiënten en de verpleegkundigen. De patiënten en verpleegkundigen kopieerden elkaars houding. Daarnaast werden er veel verschillende communicatietechnieken gebruikt, waaronder samenvatten, parafraseren en het stellen van open vragen.
Uit de interviews kwam naar voren dat de verpleegkundigen en patiënten tevreden zijn met het idee van de VerTelkaart, echter blijkt de VerTelkaart lastig uitvoerbaar in de praktijk. De reden hiervoor is het verschil in de tekst op de VerTelkaart en de instructies van de verpleegkundigen. Andere redenen waren de drukke planning en tijdsdruk van de verpleegkundigen. De patiënten vinden de VerTelkaart een hulpmiddel om extra aandacht te krijgen van en in gesprek te gaan met de verpleegkundigen.
Conclusie
Tijdens dit onderzoek werd duidelijk dat er een kloof is tussen de tekst op de VerTelkaart en de instructie die gegeven werd voorafgaand aan de uitreiking van de VerTelkaart. Hierdoor was het met name voor de patiënten onduidelijk wat er bedoeld werd met persoonlijke doelen. Verder kwam er naar voren dat het lastig is voor verpleegkundigen door de drukke tijdsplanning een geschikt tijdstip te vinden om de VerTelkaart te bespreken met de patiënten.
Patiëntparticipatie wordt gewaardeerd door zowel de patiënten als de verpleegkundigen en draagt bij aan de kwaliteit van zorg. In dit onderzoek blijkt dat patiënten niet genoeg uitgenodigd worden te participeren tijdens de bespreking. Verpleegkundigen gaven veel sturing, waardoor het gesprek meer doelgericht was dan patiëntgericht. Verpleegkundigen gaven aan dat de VerTelkaart een hulpmiddel is om in gesprek te gaan met patiënten. Er werd hierdoor meer aandacht gegeven aan de patiënten.
De doelen die uiteindelijk gesteld werden, waren: ‘ondersteuning bij het douchen’, ‘zelf de vochtbalans bijhouden’ en ‘zelf in en uit bed kunnen komen’. Alle doelen waren gerelateerd aan zelfredzaamheid. Verder onderzoek is nodig op het gebied van de tekst en vormgeving van de VerTelkaart, het toevoegen van voorbeelden van persoonlijke doelen en de moment van uitgave en bespreking met de patiënt.