Samenvatting

Dit onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van de nieuwe Wet zorg en dwang, die op 1 januari 2020 in gaat. Het doel van dit onderzoek is om de wet werkbaar te maken voor begeleiders van Amarant, binnen de divisies Intensieve Behandeling, Specialistische Zorg en Jeugd. Onder werkbaar maken wordt in dit rapport het volgende verstaan: het begrijpen en daardoor kunnen uitvoeren en toepassen van iets nieuws.

De Wet zorg en dwang gaat de huidige Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz) vervangen. De overheid wil door middel van de Wet zorg en dwang het aantal dwangbehandelingen en vrijheidsbeperkingen voor cliënten terug dringen. Daarnaast is dit een wet die beter past bij de doelgroep, de gehandicaptensector. Op dit moment zijn de Raad van Bestuur van Amarant, de beleidsadviseurs en de medewerkers van het servicepunt zorg en dwang op de hoogte van de wetsverandering (servicepunt zorg en dwang, persoonlijke communicatie, 15 februari 2019). Echter is er bij de begeleiders op de werkvloer nog niet veel bekend en mist men de koppeling naar een concrete manier van werken volgens de eisen van de Wet zorg en dwang. Amarant wil weten wat de behoeften zijn van de begeleiders met betrekking tot het opdoen van de benodigde kennis, vaardigheden en faciliteiten om de wet werkbaar te maken. Het onderzoek heeft zich hier op gericht.

In samenspraak met de opdrachtgever is het volgende projectdoel tot stand gekomen: “De begeleiders binnen de divisies Intensieve Behandeling, Specialistische Zorg en Jeugd van Amarant handvatten bieden, waarmee ze de Wet zorg en dwang kunnen implementeren op de werkvloer.”

Hieruit volgend is het onderzoeksdoel geformuleerd: “In kaart brengen wat de begeleiders binnen de divisies Intensieve Behandeling, Specialistische Zorg en Jeugd van Amarant nodig hebben om de Wet zorg en dwang werkbaar te maken.”

Vanuit het onderzoeksdoel is de volgende onderzoeksvraag geformuleerd: “Wat hebben de begeleiders binnen de divisies Intensieve Behandeling, Specialistische Zorg en Jeugd van Amarant nodig om de Wet zorg en dwang werkbaar te kunnen maken?”

Om gericht antwoord te geven op de onderzoeksvraag is deze opgedeeld in twee deelvragen: Deelvraag 1: “Waar hebben begeleiders binnen de divisies Intensieve Behandeling, Specialistische Zorg en Jeugd van Amarant behoefte aan met betrekking tot kennis, vaardigheden en faciliteiten om de Wet zorg en dwang werkbaar te maken?” Deelvraag 2: “Wat kan Amarant aan de begeleiders van de divisies Intensieve Behandeling, Specialistische Zorg en Jeugd van Amarant bieden met betrekking tot kennis, vaardigheden en faciliteiten om de Wet zorg en dwang werkbaar te maken?”

Gedurende het onderzoek zijn verschillende methoden gebruikt om antwoord te krijgen op de deelvragen en daardoor op de onderzoeksvraag. Deze methoden waren: literatuurstudie, vragenlijst, (groeps)interviews, schaalvraag, mindmap en brainstormen.

De antwoorden die uit het onderzoek naar voren kwamen zijn beantwoord aan de hand van de twee deelvragen. Uit deelvraag 1 komt naar voren dat de meerderheid van de begeleiders behoefte heeft aan een scholing in combinatie met casuïstiekbesprekingen en aanvullend een naslagwerk om de Wet zorg en dwang werkbaar te maken. Uit deelvraag 2 is gebleken dat Amarant op het gebied van scholing en naslagwerk verschillende mogelijkheden kan aanbieden. De volgende vormen van naslagwerk die Amarant kan bieden zijn: een stappenplan, een folder en/of brochure, een poster, een animatiefilmpje of een vlog.

Om aan de behoefte van de begeleiders te voldoen en de Wet zorg en dwang werkbaar te maken, is het volgende advies uit het onderzoek gekomen: bied de begeleiders een scholing met casuïstiekbesprekingen aan in combinatie met een naslagwerk. Het innovatieve product dat hieruit naar voren is gekomen is een animatiefilmpje. Naast deze vorm van naslagwerk is het advies gegeven om meerdere alternatieve vormen van naslagwerk in te zetten, zoals een schriftelijk en/of digitaal stappenplan, een brochure/folder, een poster en een vlog.