Samenvatting

Nederland circulair, een eis die de Nederlandse overheid heeft vastgesteld. De Nederlandse overheid wil zorgdragen dat in
2050 de economie in Nederland 100 procent circulair is. Dit zal niet vanzelf gaan en daarom zijn er enkele stappen
opgenomen om dat doel te behalen. In 2030 dient de economie in Nederland voor 50% circulair te zijn.
Dit lijkt vooralsnog ver weg, echter is bij het schrijven van dit rapport dit al over 11 jaar.
De Aarde is de basis van onze grondstoffen maar deze is niet onuitputbaar. Kijkend naar de bouwbranche dan is de
constatering dat de bouw een grootverbruiker is van grondstoffen en energie. Een negatieve bijkomstigheid is dat de
bouwbranche bovendien een enorme hoeveelheid afval veroorzaakt. Hier dient iets aan gedaan te worden gezien de
wereldbevolking groeit en door de huidige werk- en leefwijze uitputting van de aarde aanzienlijk begint te worden.
Enkele cijfers van de bouwbranche (bron Cobouw.nl) in Nederland geven het volgende weer:
• Jaarlijks 50% verbruik van het totale grondstof verbruik
• Jaarlijks 40% verbruik van het totale energie verbruik
• Verantwoordelijk voor 35% uitstoot koolstofdioxide (CO2)
Bovenstaande cijfers (gegevens) hebben een negatief resultaat op onze omgeving. Zoals gezegd de uitputting van
grondstoffen, een verandering van het klimaat en de verhoging van de milieubelasting zijn de drijfveren achter de
gedachten gang van een circulaire economie.
Bij een circulaire economie is o.a. de doelstelling dat grondstoffen (en energie bronnen) worden beheerd op een manier die
de voorraad in stand houdt en dus niet uitput. Een circulaire economie is een kringloop en hieruit volgt een definitie:
“Wat we van de aarde afnemen zullen we ook terug moeten geven”
Terugkomend op het woord kringloop, is circulair bouwen onder te verdelen in twee soorten kringlopen.
Namelijk:
• Technische kringloop -> (materialen dienen hergebruikt te worden o.a. in andere producten)
• Biologische kringloop -> (materialen aan het einde van de levensduur worden opgenomen door de natuur, aarde)
Tijdens onderzoek naar wat het meest circulaire dak- en gevelcomponent van de Hoedemakers woning is, is hoofdzakelijk
(alleen) gekeken naar de technische kringloop van een product op het gebied van circulair bouwen.
De biologische kringloop is als het past in het toe te passen product mee genomen, echter heeft het geen extra
toegevoegde waarde in de te maken keuze.
Hoedemakers Bouw is een bedrijf uit Rosmalen die onder andere. een zelf ontwikkelende bouwer is. Dit wil zeggen dat
eigen ontwikkelde projecten door het bedrijf zelf worden gebouwd. In de huidige markt ziet Hoedemakers steeds meer de
vraag naar implementatie van huurwoningen in nieuwbouwprojecten. Mede hierdoor is er een Hoedemakers concept
woning ontwikkeld op basis van een rijwoning.
Dit type rijwoning staat ten grondslag aan het onderzoek naar het meest circulaire dak- en gevelcomponent van een
seriematige rijwoning.
Omdat het onderwerp circulair bouwen een te groot onderwerp betreft, is ervoor gekozen om enkele afbakeningen toe te
passen om het onderwerp beheersbaar te houden.
De afbakeningen van toepassing op dit onderzoek zijn:
• Onderzoek richt zich op een enkele rijwoning van het Hoedemakers woning concept
• Onderzoek richt zich op onderwerp circulair bouwen (technisch) op het dak- en gevelcomponent (schil)
Voor het onderzoek zijn enkele deelvragen opgesteld die hulp bieden om sturing en richting te geven aan het onderzoek.
De hoofdvraag voor dit onderzoek is bepalend en middels deze hoofdvraag komt naar voren wat het meest circulaire daken gevelcomponent is voor de Hoedemakers concept woning. De hoofdvraag voor dit onderzoek is als volgt samengesteld.
“Het Hoedemakers woning concept, en welk dak- en gevelcomponent in seriematige woningbouw is het meest
circulair?”
Een circulaire economie is het tegenovergestelde van een lineaire economie. Een lineaire economie is vooral gebaseerd op
het gebruiken van grondstoffen en leveren van diensten / producten om vervolgens daar afstand van nemen.
Een circulaire economie gaat hier juist haaks op in door partijen op een andere manier bij elkaar te brengen en het
vaststellen / borgen van verantwoordingen. Om circulair te kunnen zijn dienen partijen vooraf gaand aan een project visie
en doelstellingen helder te hebben en deze met elkaar te bespreken. Alleen op deze manier komt circulair bouwen tot
stand en wordt ervoor gezorgd dat gewenste resultaten behaald worden. Om visie en doelstellingen helder te krijgen zijn
o.a. middels interviews, enquêtes diverse partijen waaronder Hoedemakers Bouw vragen gesteld om als feedback te
fungeren voor het onderzoek. Middels de feedback is richting verkregen om verder te komen met het onderzoek naar het
meest circulaire dak- en gevelcomponent.
In de markt zijn er legio mogelijkheden en toepassingen voor het gebruik en van materialen, maar zijn deze circulair?
Door toepassing van een LCA (leven cyclus analyse) van het NIBE wordt inzichtelijk welke materialen in aanmerking
komen als toepassing voor het meest circulaire dak- en gevelcomponent.
Middels een matrix is bepaalt welk element het meest circulair is om toe te passen. In de matrix zijn de volgende
onderdelen opgenomen waaraan de componenten worden getoetst:
Losmaakbaar / remontabel, Toepassing van materiaal / grondstoffen, Schaduw kosten, Milieu classificatie Nibe, Hergebruik
max label C (ladder Lansink), Gezondheid classificatie Nibe, Verborgen CO2, Registratie madaster
Resultaten uit dit onderzoek geven weer dat de meest circulaire materialen voor de gevel zijn. (van binnen naar buiten).
Binnen spouwblad HSB gevelelement, Houten kozijnen (Europees loofhout met FSC keurmerk), Steenwol gevel
isolatie en als gevelafwerking Houtvezelcement beplating.
Resultaten uit dit onderzoek geven weer dat de meest circulaire materialen voor het dak zijn.
Dakbedekking Betonnen dakpan, Dak element Sporenkap voorzien van glaswol isolatie, opbouw PV Paneel
Aanbevelingen zijn o.a de kunst van het weglaten, toepassing van hybride en donor gebouwen, gebruik van webbers en
circulaire wijze van bouwen, betrek stakeholders eerder. De BCI (building circulair index) geeft weer dat het dak
component een BCI heeft van 38% en het gevelcomponent een BCI heeft van 42%. Op het gebied van financiën dient
gekeken te worden naar waarde behoud aangezien materialen na hun levensduur nog waarde behouden, wat interessant
is voor investeerders / woning coöperaties.