Samenvatting

Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Kennisnetwerk Affectregulerende Vaktherapie. Dit is een methode voor kinderen/ jongeren tussen de 4 en 12 jaar die last hebben van emotionele- en gedragsproblemen die voortkomen uit een problematische gehechtheid, trauma, autisme (ASS), ADHD of laag verstandelijke beperking (LVB). In dit onderzoek komt de problematische gehechtheid aan bod. Naar aanleiding van een inventariserend onderzoek van Lieke Kuil (2015) vorig jaar is gebleken dat dramatherapie binnen het concept Affectregulerende Vaktherapie past. Er is samen met medestudent Rianne de Koning onderzocht hoe dramatherapeuten affectregulerend werken bij kinderen met een problematische gehechtheid. Rianne richt zich op de houding, doelen en werkvormen per fase en in het huidige onderzoek zal de fasering onderzocht worden. De hoofdvraag luidt:
“In hoeverre herkennen dramatherapeuten de beschrijving van Affectregulerende Vaktherapie beeldend bij kinderen van 4 tot 12 jaar met problematische gehechtheid?”
Dit is een consensus-based, kwalitatief onderzoek dat vergelijkt en beschrijft welke fases dramatherapeuten doorlopen bij affectregulerend werken met kinderen van 4 tot 12 jaar met problematische gehechtheid. Ende, Vlugt, Nieuwenhuis, Smelt & Tel-Vos (2016, p. 1) beschrijven affectregulatie als volgt:
Affectregulerende Vaktherapie beeldend (ArVTb) is gericht op het reguleren van affect, aandacht, gedrag en emoties. Affect is te definiëren als de verzameling van interne spanningen en niet afleesbare, onbewuste gevoelens. Emoties zijn gevoelens die zichtbaar zijn in gedrag. Bijv. machteloze woede, waarbij woede (emotie) zichtbaar is en de machteloosheid het onderliggende affect is.
Na het afnemen van interviews en het houden van twee werkconferenties is er consensus bereikt over hoe dramatherapeuten affectregulerend werken bij kinderen met problematische gehechtheid. Alle dramatherapeuten herkennen zich in bovenstaande definitie van affectregulatie en zij zien tevens dat kinderen met een problematische gehechtheid juist op dit gebied stagneren, waardoor er incongruentie ontstaat tussen gedrag en affect. Daarnaast is gebleken dat hechting en affectregulatie rechtstreeks met elkaar in verbinding staan. Concluderend wordt gezien dat de werkwijze die dramatherapeuten inzetten bij kinderen met problematische gehechtheid overeen komt met de werkwijze van Affectregulerende Vaktherapie beeldend. Er zijn echter ook verschillen. Gezien het feit dat er met de fase spanningsregulatie wordt gestart, is het volgens de dramatherapeuten belangrijk dat kennismaking in deze fase voorop staat. Hiernaast is aandachtsregulatie binnen de dramatherapie geen aparte fase, omdat het richten en vasthouden van aandacht bij elke werkvorm en fase aanwezig is. Ten slotte wordt er in de dramatherapie afgesloten met een extra afrondende fase. Dit is van essentieel belang gezien de problematiek.