Samenvatting

Het afgelopen jaar vroegen ruim duizend alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV’ers) asiel aan in Nederland (CBS, z.d.). Deze kinderen komen na aankomst in Nederland onder voogdij te staan van voogdij instelling X en worden vanaf vijftien jaar op een woongroep geplaatst waar zij door mentoren begeleid worden (Nidos, z.d.-a). Jeugdbeschermers van voogdij instelling X en mentoren van jeugdzorginstelling Y begeleiden Eritrese AMV’ers in dezelfde stad in de regio Noord-Brabant. Beide instellingen begeleiden hen richting integratie en zelfstandigheid. Deze hulpverlening wordt beëindigd zodra ze achttien jaar worden (VNG & Platform Opnieuw Thuis, 2016). Aangezien de AMV’ers geen vangnet van familie hebben is het van belang dat ze op hun achttiende zelfstandig kunnen functioneren en een actief onderdeel uitmaken van de Nederlandse samenleving (UNHCR, 2019).
Uit onderzoek blijkt dat met name Eritrese statushouders moeizaam integreren (Sterckx & Fessehazion, 2018). In onderzoeken van UNHCR (2019) en Nijboer en Van Gastel (2018) wordt benoemd dat de begeleiding van Eritrese AMV’ers richting integratie op dit moment onvoldoende effect heeft. Ze zijn onvoldoende geïntegreerd op hun achttiende en komen hierdoor in de problemen (Nijboer & Van Gastel, 2018).
Het doel van dit onderzoek is om inzicht en kennis te verkrijgen ten opzichte van de begeleiding van Eritrese AMV’ers richting integratie en de verbetermogelijkheden. Aan de hand van drie deelvragen wordt er antwoord gegeven op de hoofdvraag. De hoofdvraag luidt: Hoe kunnen jeugdbeschermers van voogdij instelling X en mentoren van jeugdzorginstelling Y de begeleiding van Eritrese alleenstaande minderjarige vluchtelingen richting integratie bevorderen?
In dit kwalitatieve onderzoek is gebruik gemaakt van wetenschappelijke literatuur en zijn er tien interviews afgenomen. De steekproef bestond uit zes jeugdbeschermers van voogdij instelling X en vier mentoren van jeugdzorginstelling Y. Op basis van deze interviews is er een beeld geschetst van de huidige begeleiding van Eritrese AMV’ers, de gewenste begeleiding en wat ervoor nodig is om deze verandering in begeleiding te realiseren. Hiermee kon antwoord gegeven worden op de hoofdvraag.
Uit de resultaten is naar voren gekomen dat de problematieken van Eritrese AMV’ers van invloed zijn op de begeleiding richting integratie. Ze zijn erg wantrouwend door de corruptie in het land van herkomst en het gemis van familie heeft vaak een negatieve invloed op de begeleiding. Verder zijn de cultuurverschillen tussen Eritreeërs en Nederlanders groot. Het hechte Eritrese netwerk weerhoudt ze ervan om contact aan te gaan met Nederlanders.
De respondenten geven in de interviews aan dat ze meer tijd nodig hebben om Eritrese AMV’ers adequaat richting integratie te kunnen begeleiden. Verder geven jeugdbeschermers aan dat ze meer informeel contact willen met de Eritrese AMV’ers, in de verwachting dat het wantrouwen hiermee verminderd kan worden. Volgens beide respondentengroepen is er 18+ begeleiding nodig.
Zij geven aan dat de huidige begeleidingsperiode te kort is en dat het voor een verbetering van de begeleiding van belang is dat deze verlengd wordt. Verder beschrijven zij dat Eritrese AMV’ers nauwelijks contact hebben met Nederlanders. Hier moet volgens hen verandering in komen, omdat het voor de integratie van belang is dat zij meer Nederlanders spreken en in hun sociale netwerk hebben. Het netwerk van hulpverlening valt namelijk weg zodra de AMV’ers achttien worden en het is belangrijk dat deze dan een breed sociaal netwerk hebben.
Op basis van deze resultaten volgen vijf aanbevelingen. Zo wordt aanbevolen dat er 18+ begeleiding moet komen en jeugdbeschermers meer in de gelegenheid gesteld worden om informeel contact te hebben met de Eritrese AMV’ers. De jeugdbeschermers beschrijven dat ze dit in de huidige begeleiding missen en graag zouden willen. De derde aanbeveling is dat mentoren in hun begeleiding meer aandacht besteden aan het bewerkstelligen van een interetnisch netwerk. Eritrese AMV’ers hebben namelijk nu een sterk Eritrees netwerk, maar het is voor de integratie van belang dat ze in contact komen met Nederlanders en zichtbaar worden in de samenleving. De vierde aanbeveling is dat er volgonderzoek moet komen met Eritrese AMV’ers als respondent, omdat in dit onderzoek alleen de visie van jeugdbeschermers van voogdij instelling X en mentoren van jeugdzorginstelling Y in kaart heeft gebracht. Tot slot wordt er de algemene aanbeveling gedaan dat de overheidsinstelling IND sneller beslist over asiel- en gezinsherenigingsaanvragen. Op deze manier hebben Eritrese AMV’ers sneller duidelijkheid over hun toekomst en kunnen ze eerder richting integratie begeleid worden.