Samenvatting

“Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan” zegt Pippi Langkous trots bij een nieuwe uitdaging. Het is een uitspraak die veel docenten hun leerlingen graag zouden horen maken. Jezelf uitdagen, motivatie om te leren, eigenaarschap hebben over je eigen werk en niet alles altijd willen toetsen. Het zijn onderwerpen die in de koffiekamer vaak voorbij komen en toch ontzettend lastig blijken om in de praktijk toe te passen. Binnen dit onderzoek is gedurende een periode van twaalf weken in twee eerstejaars klassen gewerkt volgens de methode ‘Leren zichtbaar maken met formatieve assessments’ van Shirley Clarke (2014). In deze methode omschrijft zij een aantal voorwaarden waaraan een goede les moet voldoen willen leerlingen kunnen werken met formatieve assessments. Hier is voor gekozen naar aanleiding van de wens van docenten op de onderzoeksschool om te werken aan een meer individuele leerroute voor leerlingen. Deze individuele leerroute kan volgens hen gecreëerd worden als leerlingen zich eigenaar voelen over hun leerproces, zij een growth-mindset hebben en gemotiveerd zijn om te leren. Ik heb daarom onderzocht op welke wijze het werken met formatieve assessments in de lessen van mens en maatschappij het eigenaarschap van leerlingen kan vergroten omdat ik wil weten op welke wijze deze manier van lesgeven een bijdrage kan leveren aan het eigenaarschap van leerlingen teneinde de motivatie voor het vak mens en maatschappij te vergroten. In twee periodes hebben de leerlingen gewerkt met formatieve assessments. Door middel van enquêtes, interviews en evaluatiemomenten is gemonitord hoe leerlingen het werken op deze manier vonden. Middels enquêtes gericht aan de ouders en collega’s uit de vakgroep is onderzocht hoe deze ontwikkeling een plek in de school zou kunnen krijgen en of dat wenselijk zou zijn. Uit het onderzoek bleek dat leerlingen door het werken met formatieve assessments in plaats van toetsen aan het eind van de deeltaak niet meer intrinsiek gemotiveerd werden om te leren. Wel gaven leerlingen aan het idee te hebben meer te leren over een onderwerp als ze meer zeggenschap hebben over wat ze leren. Het eigenaarschap is dan ook wel iets toegenomen. Opvallend was de positieve en frisse blik die ouders hadden op dit onderzoek. Ouders die de enquêtes invulden hadden vaak meer ‘out of the box’ ideeën dan de collega’s en leerlingen. Als vervolg op dit onderzoek zou er gekeken kunnen worden naar het ontwikkelen van persoonlijke leerroutes waarin leerlingen met begeleiding van docenten aan gepersonaliseerde leerdoelen kunnen werken. Zowel gepersonaliseerd op onderwerp als op niveau.