Samenvatting

Veel basisscholen worstelen met de problematiek van boosheid en verzet bij het jonge kind. De technieken die leerkrachten tijdens hun opleiding hebben aangeleerd, blijken niet meer te werken. Met dit onderzoek wil ik kijken of het inzetten van oplossingsgerichte technieken een fundamentele verandering teweeg kan brengen in de houding van leerkrachten ten aanzien van deze problematiek. Allereerst benader ik de genoemde gedragsproblemen vanuit een historische schets. Hierbij komen verschillende pedagogische theorieën en verklaringsmodellen aan bod. Wat daarbij in ieder geval duidelijk wordt, is dat bij gedragsproblemen sprake is van een verstoorde relatie, van een stukgelopen interactie tussen kind en ouder of tussen leerling en leerkracht. Bij boosheid en verzet bij leerlingen in het basisonderwijs zien we dat leerkrachten de strijd aangaan om de leerling tot de orde te roepen. Strijd levert echter alleen maar verliezers op. In de praktijk ga ik onderzoeken of de methodiek van het oplossingsgericht werken de houding van leerkrachten dusdanig kan veranderen dat er een win-win situatie ontstaat. Tijdens het actie-onderzoek maak ik zichtbaar welke aannames en overtuigingen het denken en handelen van de leerkracht beïnvloeden en welk effect dit heeft op hun interactie met de leerlingen. Hierdoor ontstaat bij de leerkrachten een bereidheid tot verandering. Door het leren toepassen van oplossingsgerichte technieken ervaren ze dat relaties die uiterst problematisch waren, toch werkbaar blijken te zijn. Metingen van de begeleidingsstijl aan het begin en het eind van het onderzoek laten zien dat de houding van de leerkrachten inderdaad in positieve zin is veranderd. De conclusie dat oplossingsgericht werken leerkrachten competenter maakt, in het bijzonder in de omgang met leerlingen die men als gedragsmoeilijk ervaart, is dan ook zeer hoopgevend.