Samenvatting

Dit onderzoek gaat over het passend maken van de communicatie voor leerlingen met autisme. Niet door de één in te willen passen in de wereld van de ander, maar door vanuit wederzijds respect oprecht en écht naar elkaar te luisteren en te kijken om zo elkaars taal beter te begrijpen. Dit onderzoek heeft plaatsgevonden op een school voor regulier basisonderwijs waar de leerlingen een belangrijke gesprekspartner zijn als het gaat om het bepalen van onderwijsdoelen en begeleidingsbehoeften. De leerkrachten ervaren dat het leerlingen met autisme onvoldoende lukt aan te geven wat goed gaat, wat minder goed gaat, waardoor dit komt en hoe het opgelost kan worden. Tijdens de gespreksvoering wordt door de onderwijsprofessionals nauwelijks rekening gehouden met de andere manier van communiceren, waarnemen en betekenis verlenen van deze leerlingen. Dit is niet in lijn met passend onderwijs en met wat de school nastreeft ten aanzien van omgaan met diversiteit. Dit onderzoek richt zich daarom op het vraagstuk: Hoe kunnen aanpassingen in de communicatie de leerlingen met autisme ondersteunen bij het verkrijgen van inzicht in hun zelfbeeld zodat zij beter in staat zijn hun onderwijsbehoeften aan te geven? Voor het beantwoorden van deze onderzoeksvraag heeft als eerste brede beeldvorming van de leerlingen met autisme plaatsgevonden. Hierbij is samengewerkt met de leerlingen, hun ouder(s) en de groepsleerkracht. Op basis van de verkregen informatie zijn aanpassingen op maat gedaan met betrekking tot de gespreksruimte en de ondersteuning. Het hulpmiddel Teken je gesprek over gedrag (De Vreede, 2018) is ingezet om tegemoet te komen aan de behoefte aan visuele ondersteuning. Tijdens de gesprekken hebben de leerlingen de regie in handen gekregen wat betreft de inhoud van de gesprekken, het doel dat zij wilden bereiken en de gekozen oplossingen. Uit dit praktijkgericht onderzoek blijkt dat de aanpassingen in de communicatie de leerlingen met autisme hebben ondersteund bij het inzicht verkrijgen in hun zelfbeeld, waardoor zij beter hun onderwijsbehoeften kunnen aangeven. Daarnaast heb ik mij door dit onderzoek verder kunnen bekwamen in het voeren van gesprekken met leerlingen met autisme en zijn mijn vaardigheden ten aanzien van het inzetten van visuele ondersteuning tijdens de gespreksvoering vergroot.