Samenvatting

Onderzocht is het effect van de sorteermethode op het tekstbegrip van leerlingen uit 4 vwo van het Haags Montessori Lyceum in een pretest posttest controlgroup design. Dit onderwerp is gekozen omdat nogal wat leerlingen problemen hebben met tekstbegrip en de taal in schoolboeken niet begrijpen. De sorteermethode is een instrument om tekstbegrip van leerlingen te verbeteren bij Nederlands, de moderne vreemde talen, filosofie en de zaakvakken. Beter tekstbegrip zal leiden tot betere resultaten van de leerlingen.
De vaardigheid in begrijpend lezen is een belangrijke voorspeller van schoolsucces. Geringe leesvaardigheid veroorzaakt achterblijvende schoolresultaten ten opzichte van de cognitieve mogelijkheden van leerlingen. Dit speelt niet alleen bij de talen, maar ook bij de zaakvakken en de exacte vakken die 'taliger' geworden zijn. Uit onderzoek blijkt dat de vaardigheid in begrijpend lezen op alle schooltypen significant samenhangt met de beheersing van leesstrategieën. In de bovenbouw van het voortgezet onderwijs lijkt leesonderwijs toetsgericht. Tekstbegrip wordt gedefinieerd als toetsen kunnen maken met multiplechoicevragen en niet als leren welke kennis en vaardigheden inzetbaar zijn om een tekst te begrijpen. Er zijn meerdere methoden om tekstbegrip te toetsen. Onderzoek wijst uit dat de sorteertaak het meest geschikte instrument zou kunnen zijn om tekstbegrip te toetsen. Deze methode biedt leerlingen een strategie die hen uitdaagt om actief met een tekst om te gaan. Deze methode is betrouwbaar en valide. Leerlingen vinden de methode prettig om mee te werken, omdat het op puzzelen lijkt. Daarom is voor de sorteertaak gekozen in dit onderzoek.
De onderzoeksvraag luidt: leidt gebruik van de sorteertaak tot verschil van inzicht in zakelijke teksten bij leerlingen uit 4 vwo van het Haags Montessori Lyceum?
In het onderzoek hebben controlegroep en interventiegroep beide een voormeting en nameting gedaan. De interventiegroep heeft drie instructielessen in de sorteermethode gehad, de controlegroep drie lessen volgens de traditionele methode.
De conclusie is dat de sorteertaak een positief effect heeft op het tekstbegrip. De leerlingen in beide groepen zijn vooruitgegaan, maar de leerlingen in de interventiegroep hebben aanzienlijk meer vooruitgang geboekt. De leerlingen uit beide groepen die bij de voormeting net onder het gemiddelde scoorden laten exact dezelfde ontwikkeling zien.
Opvallend is dat de leerlingen die een onvoldoende resultaat behaalden, zich sterk verbeterd hebben na oefening met de sorteertaak. Ze zijn meer vooruitgegaan dan de
leerlingen uit de controlegroep. Verder is het verschil in resultaat tussen open en multiplechoicevragen onderzocht. De conclusie is dat de leerlingen in beide groepen vooruitgegaan zijn, maar dat de leerlingen in de interventiegroep bij de open vragen aanzienlijk meer vooruitgang geboekt hebben. De leerlingen maken door het werken met de sorteertaak aantoonbaar gebruik van de strategieën ´belangrijke begrippen markeren´ en ´informatie in een schema plaatsen´. Zij ervaren werken met de sorteertaak als positief: het is nuttig en niet vervelend, maar het vraagt wel veel tijd.