Samenvatting

Dit onderzoek richt zich op het verbeteren van sociaal emotioneel onderwijs op de basisschool. SEL draagt bij aan persoonsvorming van leerlingen, een veilig pedagogisch klimaat op school en heeft een positieve invloed op de maatschappij (Biesta, 2011; CASEL, 2012; Durlak, Domitrovich, Weissberg & Gullotta, 2015; Mitchell, 2015; Nennie, 2018; Platform Onderwijs2032, 2016; Van Overveld, 2017b; Van Zundert, 2017; WHO, 2003). Op veel scholen krijgt SEL onvoldoende aandacht (Shriver & Weissberg, 1996, in Durlak et al., 2015; Nennie, 2018; Van Overveld, 2010 in Van Overveld, 2016).

De onderzoeksvraag is: Welke ontwikkelingen zijn er op beleidsmatig vlak nodig en haalbaar op een reguliere basisschool om sociaal emotioneel leren (SEL) van leerlingen zo effectief en langdurig mogelijk positief te beïnvloeden?

Participanten aan het onderzoek zijn leerkrachten, ouders en leerlingen. De onderzoeksmethoden zijn: literatuuronderzoek, focusgroep, studiedag, enquête leerkrachten, semigestructureerd groepsinterview leerkrachten, introductiefilmpje SEL, enquête ouders, presentatie leerlingen en enquête leerlingen.

Het onderzoek resulteert in acht ontwikkelpunten met betrekking tot SEL: draagvlak team vergroten; effectief en inspirerend leiderschap organiseren; een heldere visie op het gebied van pedagogiek die preventie van gedragsproblemen nastreeft ontwikkelen; kennisuitbreiding en training van het team organiseren; de inhoudelijke uitwerking (de vijf SEL-competenties) van CASEL (2012) hanteren; zorgen dat het sociaal emotioneel onderwijs SAFE (Durlak et al., 2011) is; ouders betrekken bij het SEL van hun kind én leerlingen actief betrekken bij SEL.

Deze ontwikkelpunten dragen bij aan de toekomstige realisatie van een concrete en beredeneerde vormgeving van SEL en de daarbij behorende emotionele (ik), sociale (jij) en de morele (wij) competenties (CASEL, 2012): ‘Dit ben ik, dat ben jij, zo zijn wij’.