Samenvatting

Uit bronnenonderzoek blijkt dat een planmatige, doelgerichte en preventieve aanpak van belang is voor een zo optimaal mogelijke ondersteuning en begeleiding van de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Op mijn school worden meerdere middelen en methoden ingezet om de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen te stimuleren en te volgen. In de groepen 3 tot en met 8 worden deze middelen en methoden nog niet planmatig, doelgericht en preventief ingezet. In dit onderzoeksverslag beschrijf ik hoe ik voor mijn groep 5 een planmatige, doelgerichte en preventieve werkwijze heb ontwikkeld, uitgevoerd en geëvalueerd voor het aspect empathie. Om dit te bereiken heb ik een aantal achtereenvolgende stappen ondernomen. Allereerst heb ik gebruik gemaakt van verschillende meetinstrumenten om de ondersteuningsbehoefte van de leerlingen voor het aspect empathie vast te stellen. Vervolgens heb ik bij een drietal bronnen nagegaan welke doelen voor het aspect empathie gegeven worden. Daarna is in kaart gebracht welke van deze doelen van belang zijn bij de vastgestelde ondersteuningsbehoefte van de leerlingen. Aansluitend heb ik geïnventariseerd welke lessen van de programma’s voor sociaal-emotioneel leren die we op mijn school gebruiken aansluiten bij de vastgestelde ondersteuningsbehoefte. De lessen die hierbij naar voren kwamen, zijn uiteindelijk gecombineerd tot een drietal op elkaar aansluitende en elkaar aanvullende lessenseries die ieder uit drie lessen bestaan. Doordat de lessen met elkaar samenhangen was het mogelijk om dieper op de onderwerpen in te gaan. Doordat de onderwerpen van de drie lessenseries op elkaar aansluiten en elkaar aanvullen was het telkens mogelijk om door een korte terugblik de kennis van voorgaande lessen op te halen en deze kennis te benutten in volgende lessen. De evaluatie van de binnen mijn onderzoek gehanteerde werkwijze bestaat uit twee elementen: de weergave van de resultaten van de voor- en nameting van de drie meetinstrumenten en de weergave van de veranderingen in het gedrag van de leerlingen die mijn duo-collega en ik tijdens en na afloop van de lessenseries gesignaleerd hebben. Tot slot geef ik in mijn onderzoeksverslag aanbevelingen om ook voor de andere aspecten van de sociaal-emotionele ontwikkeling en voor de andere groepen een planmatige, doelgerichte en preventieve aanpak te bewerkstelligen. Hierbij geef ik ook aanbevelingen voor vervolgonderzoek en vervolgacties.