Samenvatting

Het doel van dit afstudeeronderzoek was om de kennis over huiswerkbeleving en huiswerkpraktijk van leraren en leerlingen op het Broeklandcollege te verdiepen. Om dit doel te verwezenlijken is naar aanleiding van de hoofdvraag (“Hoe kijken bij het Broeklandcollege leerlingen en leraren tegen huiswerk aan en hoe gaan ze er mee om?” )
een literatuurstudie, een analyse van schooldocumenten en een empirisch onderzoek uitgevoerd.
Uit de literatuurstudie komt naar voren dat er veel onderzoek naar aspecten van huiswerk is gedaan. Het doel van huiswerk wordt meestal gezien als middel om de leerprestaties te bevorderen via maak- en leerwerk buiten schooltijd. Effectieve huiswerkopdrachten moeten voor leerlingen motiverend zijn, de leerstof problematiseren, in oefenvormen in verschillende contexten worden aangereikt en waar nodig gedifferentieerd worden aangeboden. Wat betreft de didactiek van huiswerk kan onderscheid gemaakt worden tussen de opgeef- de maak- en de controle- of evaluatiefase. Elk van deze fasen kent zijn eigen problematiek en te ontwikkelen richtlijnen. Wat betreft het aspect huiswerkmoeilijkheden is sprake van een heel scala aan problemen die leerlingen kunnen ervaren, zoals concentratie-problemen, slechte werkhouding, storende omgeving, verkeerde of geen ondersteuning door ouders en te weinig tijd.
Uit de documentanalyse kwam naar voren dat het zowel het Broekland als het Calscollege nauwelijks beleid hebben geëxpliciteerd wat betreft de huiswerkdidactiek, dat wil zeggen gezamenlijke richtlijnen en handvatten voor docenten over hoe om te gaan met huiswerk in de klas tijdens de (vak)lessen. De meeste teksten over huiswerk in de schooldocumenten gaan over de rechten en plichten van de leerlingen en leraren rondom huiswerk. Wel organiseren beide scholen in beperkte mate begeleidingsactiviteiten buiten de lessen, zoals leren huiswerk maken in de mentorlessen en vakgerichte hulp- en begeleidingslessen, waar onder begeleiding ook aan huiswerk gewerkt kan worden.
Uit het empirisch onderzoek onder leerlingen van het Broeklandcollege wordt onder andere duidelijk dat leerlingen ondanks dat ze meestal wel weten wat ze moeten maken, huiswerk nogal saai vinden. De motivatie voor huiswerk is laag, waardoor er vaak sprake is van uitstelgedrag. Tijdens het maken van het huiswerk staat vaak de radio, tv en/of smartphone aan. Vooral de laatste zorgt voor veel afleiding van de huiswerktaak. De meeste leerlingen worden thuis niet geholpen met huiswerk. Een huiswerkuurtje op school en regelmatige huiswerkcontrole door leraren zijn voor leerlingen van het Broeklandcollege dan ook belangrijke externe prikkels om huiswerk serieus te nemen. Volgens de leraren van het Broeklandcollege is er geen expliciet schoolbeleid ten aanzien van huiswerk. Dat zouden ze wel graag willen. De meeste 46
leraren geven volgens eigen zeggen (genoeg) huiswerk op, maar hebben geen vaste structuur of manier van werken om dat te doen. Niet alle leraren controleren het huiswerk altijd, ondanks dat ze vinden dat leerlingen nauwelijks gemotiveerd zijn om huiswerk te maken.
Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek zijn voor het Broeklandcollege een aantal aanbevelingen geformuleerd, die een bijdrage kunnen leveren aan de verbetering van het huiswerkpraktijk. Om de bijdrage van huiswerk aan het onderwijsleerproces te versterken, is aan te bevelen om de visie en het beleid ten aanzien van huiswerk meer te expliciteren. Daarnaast zou de school een aantal studiedagen voor docenten laten wijden aan aspecten van huiswerkdidactiek. Deze studiedagen zouden in het teken kunnen staan van: een vast tijdstip/moment in de les waarop de docent huiswerk opgeeft, afspraken maken over differentiatie op gebied van huiswerk en het vastleggen dat alle docenten het huiswerk moeten evalueren en het moment waarop. Het Broeklandcollege zou ook digitale mogelijkheden kunnen bieden voor leerlingen die niet aanwezig waren in de les, zodat ze op deze wijze na kunnen gaan welk huiswerk is opgegeven. Ook moet worden vastgelegd op welke plekken in de school leerlingen aan huiswerk kunnen werken en de school kan ouders via mondelinge en schriftelijke voorlichting stimuleren om thuis een prettige leeromgeving te creëren. Tevens zouden de begeleidingsmogelijkheden uitgebreid kunnen worden voor leerlingen met huiswerkmoeilijkheden, de leerprestaties van leerlingen en de bijdrage van huiswerk daaraan kunnen alleen verbeteren als afgesproken huiswerkbeleid ook binnen de gehele schoolorganisatie ten uitvoer wordt gebracht.