Samenvatting

Dit onderzoek over samenwerken is op een praktijkschool uitgevoerd. Een praktijkschool is een school voor Voortgezet Onderwijs waar leerlingen met leer- en/of gedragsproblemen onderwijs volgen gericht op uitstroom naar een arbeidsplek. De leerlingen volgen hun onderwijs op maat en krijgen sociale vaardigheidtraining om hun kans in het bedrijfsleven zo groot mogelijk te maken. Vanuit het bedrijfsleven kwam de opmerking dat goed kunnen samenwerken heel belangrijk is voor een medewerker om te slagen voor een duurzame arbeidsplaats op een bedrijf. Voor de toekomst van een leerling is dit van essentieel belang en dat gaf mij de motivatie om onderzoek te doen naar hoe samenwerken geleerd wordt aan de leerlingen tijdens de praktische lessen op de praktijkschool waar ik werkzaam ben. In een voorbereidend literatuuronderzoek is het belang van samenwerken duidelijk gemaakt. Het belang van het leren samenwerken is dat het positieve groepsvorming, actieve betrokkenheid van de leerling, de ontwikkeling van de zelfstandigheid van de leerling, het leren van de leerling en de positieve sociale communicatieve vaardigheden bevordert (Förrer, Kenter & Veenman, 2010). Het onderzoek heeft zich gericht op de praktische vakken binnen de school en onderzocht is op welke van de 3 niveaus van samenwerken (tabel1: samen-zijn, samenwerken en samenwerkend leren) de leerkrachten invulling geven aan de lesinhoud. Het onderzoek is gedaan door kwantitatieve en kwalitatieve observaties uit te voeren tijdens de praktische lessen en tijdens de leerontwikkelingsgesprekken met de leerlingen. De documenten die worden gebruikt om de leerontwikkeling te begeleiden zijn verzameld om zicht te krijgen hoe het onderwerp samenwerken wordt toegepast. Voor hetzelfde doel zijn de deelnemers van het onderzoek gevraagd om een enquête in te vullen. Het resultaat van het onderzoek toont aan dat samenwerken geen speerpunt is binnen het lessenaanbod van de praktijkvakken. De leerlingen werken wel samen, maar op het niveau van samen-zijn. De training van de sociale vaardigheid die hoort bij goed leren samenwerken komt niet aan bod tijdens het praktische leren. De belangrijkste aanbeveling vanuit dit onderzoek naar de school van het onderzoek is om te investeren in het leren samenwerken (zoals beschreven in tabel 1 bij samenwerkend leren) binnen de praktische vakken. Hierdoor oefenen (trainen) de leerlingen hun sociale vaardigheden binnen de sociale context, zoals de schoolmissie verwoordt