Samenvatting

Dit praktijkgericht onderzoek is erop gericht om de alertheid te reguleren bij leerlingen met een verstandelijke beperking (VB). Het verkrijgen en het behouden van een optimale alertheid bij een leeractiviteit is een leervoorwaarde. Het theoretisch kader is leidend geweest om te komen tot de volgende hoofdvraag:

Kunnen de gekozen interventies (de handpop, de massagekaarten en de wiebel-, friemelkaarten), aansluitend bij het SI (sensorisch informatieverwerkings)profiel van de individuele leerling, bijdragen aan het verhogen van het alertheidsniveau van leerlingen met een verstandelijke beperking (VB), zodat deze een voorwaarde kunnen scheppen om tot leren te komen?

Het betreft een actieonderzoek, dat gebruikt maakt van het cyclische karakter van het model van Schuman (In De Lange et al., 2016). In het actieplan zijn op grond van documentenonderzoek, de SensoryProfile(SP)-list(Dunn, 2013) en observatiegegevens de interventies weloverwogen gekozen en geëvalueerd. Het onderzoek kenmerkt zich door een ‘emergent design ’. Om zicht te krijgen op de mate van alertheid is er een alertheidsprofiel (Vlaskamp, 2010) voor de drie onderzochte leerlingen geschetst. De ouders van de drie leerlingen zijn gevraagd de SP-list in te vullen. Een expert op het gebied van SI en VB, een ergotherapeut, is geraadpleegd om de scores te interpreteren. Vervolgens zijn alertheidsregulerende interventies ingezet en geobserveerd met behulp van de camera (De Lange et al., 2016).

Uit het onderzoek kan geconcludeerd worden dat de gekozen interventies, afgestemd op het sensorisch profiel en de mate van VB, een bijdrage kunnen leveren aan het reguleren van de alertheid bij leerlingen met een VB. De inzet van de handpop laat een grote betrokkenheid van de leerlingen zien, ze zijn langere tijd alert en heeft een meerwaarde in de interactie/communicatie met de doelgroep. De inzet van de massagekaarten en de wiebel-, friemelkaarten laten een toename van de frequentie van alertheidsniveau 1 (actief op de omgeving gericht) zien.

De volgende aanbevelingen naar aanleiding van het onderzoek zijn onder andere: • Het continueren van intensief contact met ouders, zodat de afstemming tussen de pedagogische driehoek (ouders, school, kind) gewaarborgd wordt. Het gezamenlijk stellen van doelen is essentieel in de ontwikkeling van de VB-leerling. • Mijn collega’s uit de reguliere groepen op de hoogte stellen van de meerwaarde van peer-tutoring bij de inzet van de massagekaarten. Zodat deze in de reguliere groepen ingezet worden. • In mijn groep wil ik, in samenspraak met mijn duo-collega, de snoezelruimte herinrichten. • Een vervolgonderzoek zou kunnen zijn; de zelfregulatie van de VB-leerlingen stimuleren op het gebied van prikkelend gedrag.