Samenvatting

De uitspraken van leerkrachten zoals “Begin er op tijd aan!”, “Doe het vandaag!” moeten vaak onze leerlingen overtuigen om aan de slag te gaan met hun schoolwerk.

Voor een groep leerlingen is hun motivatie te laag om effectief tot actie te komen of vol te houden. De kloof tussen intentie en gedrag is te groot. Omdat schoolse procrastinatie (= schools uitstelgedrag) kan leiden tot slechte cijfers en studievertraging, ben ik dit onderzoek gestart. De procrastinatievergelijking van Steel en König (2010) vormt de basis. Ik richt me op verbeteracties die de verwachting en waarde van een taak kunnen vergroten en naar methodes die de impact van impulsiviteit en uitstel op schoolse procrastinatie kunnen verminderen. Dit heeft me gebracht tot volgende onderzoeksvraag:

Hoe kan mijn team door acties gericht op autonome motivatie en de laddermethode de 16-jarige STW-leerling stimuleren om hun schoolse procrastinatie te verminderen? Voor dit onderzoek begeleid ik een groep leerkrachten bij het inzetten op autonome motivatie bij thuisopdrachten. De verbeteracties komen tot stand vanuit intervisie, gebaseerd op de wisselwerking tussen hun eigen leerkrachtenstijl, hun leraarkompas en de inzichten rond autonome motivatie vanuit een autonomie- en structuurbevorderende leerkrachtenstijl volgens Vansteenkiste (2020). Deze acties worden ingezet bij zestig 16-jarige leerlingen. Uit de onderzoeksresultaten blijkt een lichte stijging van de autonome motivatie.

Om tot gedragsverandering te komen werken dezelfde leerlingen gedurende 6 weken aan een zelfgekozen doel vanuit een lessenreeks, gebaseerd op de laddermethode van Tiggelaar (2018). De aanpak vanuit concreet gedrag en support stimuleert de leerlingen om aan hun doel te werken. Die groep leerlingen die zelf last hebben van schoolse procrastinatie en hier effectief iets aan willen doen, stellen daarna hun eigen veranderladder op, om zo hun schoolse procrastinatie aan te pakken.

Bij beide projecten is de inzet en aanpak van de leerkracht cruciaal om tot resultaat te komen. Door schaalvergroting en verankering van deze acties is het mogelijk om als leerkrachtenteam het schools uitstelgedrag van de leerlingen van 4STW te verminderen. Hierbij is het belangrijk dat de teambegeleider zich bewust is van de professionalisering van de teamleden. Een aanpak vanuit de kenmerken van de lerende organisatie volgens Bootsma (2015) heeft in dit onderzoek een positief effect op de leer- en experimenteerbereidheid van de teamleden.