Samenvatting

Jongeren met downsyndroom (DS) en een licht verstandelijke beperking (LVB) moeten nu en in de toekomst mee kunnen doen in de inclusieve participatiesamenleving. Door hun beperkte praktische en sociale vaardigheden en soms gedragsproblemen hebben zij meer problemen om mee te doen dan leeftijdsgenoten zonder DS en LVB (Van Gameren-Oosterom, Fekkes, Oudesluy-Murphy, & Van Wouwe, 2014). Zij zijn in het dagelijks leven in meer of mindere mate afhankelijk van anderen en hebben hun leven lang begeleiding nodig (Van Gameren et al., 2014). Overleg en samenwerking met ouders is een belangrijke factor voor een succesvol verloop van de zorg voor en toekomst van jongeren met DS en LVB in de participatiesamenleving. Volgens Vandelotte (Somers, 2020) krijgen mensen met DS in onze samenleving geen kansen, tenzij hun ouders en familie zich intensief voor hen inzetten. Veel ouders hebben vragen over hun kind met DS, zoals: wat zal mijn kind met DS later kunnen, hoe zelfstandig zal hij later kunnen leven, wat kan hij of kan hij aan, om overvragen en frustraties te voorkomen? (Tno, z.d.)
De aanleiding voor dit onderzoek is dat binnen organisatie X gemerkt wordt dat pedagogisch medewerkers soms de kennis en vaardigheden missen om aan te kunnen sluiten bij de hulpvragen van ouders met jongeren met DS en LVB in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. Het doel van het onderzoek is dan ook om pedagogisch medewerkers te informeren over wat nodig is aan kennis, houding en vaardigheden om aan te sluiten bij de hulpvragen van zulke ouders. Om dit te onderzoeken, is de volgende hoofdvraag geformuleerd: Wat hebben pedagogisch medewerkers van organisatie X nodig aan kennis, houding en vaardigheden, om aan te sluiten bij de hulpvragen van ouders van jongeren met DS met een LVB in de leeftijd van 12 tot 18 jaar?
Om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden, is kwalitatief onderzoek gedaan. Aan de hand van een literatuurstudie is allereerst onderzoek gedaan naar theorieën en methodes die betrekking hebben op de sleutelbegrippen uit de hoofdvraag. Dit literatuuronderzoek vormde het uitgangspunt om de huidige situatie te onderzoeken en in de praktijk te kunnen bekijken wat pedagogische medewerkers nog nodig hebben. Daartoe zijn pedagogisch medewerkers en vier ouders van jongeren met DS en LVB vanuit de organisatie geïnterviewd. Op basis van de resultaten van de semigestructureerde interviews zijn de hoofd- en deelvragen beantwoord.
De algemene conclusie die is voortgekomen uit dit onderzoek is dat organisatie X. dat pedagogisch medewerkers behoefte hebben aan meer kennis en inzichten over de lichamelijke, mentale en seksuele ontwikkeling tijdens de puberteits- en adolescentiefase van jongeren met DS en LVB in de leeftijd van 12 tot en met 18 jaar. Daarnaast blijkt dat de medewerkers blijvend willen leren en hun opgedane kennis en ervaringen, ieder vanuit haar specifieke deskundigheid, onderling willen delen met collega’s. Op die manier kunnen ze op een vraag-, oplossings- en ervaringsgerichte wijze opvoedingsondersteuning bieden aan ouders van de doelgroep jongeren met DS en LVB in de leeftijd van 12 jaar tot 18 jaar. Tot slot kunnen de medewerkers zo eventueel tips en adviezen geven en aansluiten bij de hulpvragen van de ouders.

Vanuit deze conclusie zijn aanbevelingen met implementatiemogelijkheid opgesteld voor pedagogisch medewerkers, organisatie X en mogelijk vervolgonderzoek. Deze aanbevelingen zijn gericht op het verbreden van de kennis, houding en vaardigheden van de pedagogisch medewerkers en het daarbij hanteren van bruikbare methodieken. Aanbevelingen zijn: het aanbieden van groepsgerichte activiteiten, het weer uitbouwen van de fysieke informele contacten met ouders, bespreekbaar maken van seksualiteit en intimiteit, specialismen en thema-avonden voor zowel pedagogisch medewerkers als ouders.