Samenvatting

Een onderzoeksrapportage van Jantje Beton (2014) toont aan dat gemiddeld 43 procent van de kinderen in Nederland zijn schoolplein saai vindt en gemiddeld 60 procent van de kinderen in Nederland meer ruimte wil voor sport en spel. De resultaten uit de onderzoeksrapportage zijn opvallend, want het geeft een duidelijk beeld over schoolpleinontwerpen. In de praktijk blijkt het lastig om een adequaat schoolplein te ontwerpen die voldoet aan de behoeftes van alle betrokkenen in een school. Het traject kost veel geld en tijd, terwijl beide vaak niet aanwezig zijn. De directie en orthopedagoog op mijn leerwerkplek tonen ambitie om het schoolplein te herindelen voor de leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs. Veel irritaties en verveling zijn zichtbaar, dit leidt tot conflictsituaties en negatief beweeggedrag. Uit een behoefteanalyse waar de wensen van het team en leerlingen zijn geanalyseerd, wordt dit tevens bevestigd. Het doel van dit praktijkgericht onderzoek is om te achterhalen hoe een team met een laag budget toch een adequaat schoolplein kan ontwerpen en realiseren in de praktijk. De volgende onderzoeksvraag is hiervoor opgesteld: “Hoe kan het team van een school voor het voortgezet speciaal onderwijs zorgen dat een toename van positieve activiteit en een afname van verveling en irritatie gerealiseerd wordt op het schoolplein?”. Om een passend antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag is een ontwerponderzoek uitgevoerd, gericht op het aanpassen van het huidige schoolplein. Een behoefteanalyse is uitgevoerd bij 82 deelnemers onderverdeeld in 70 leerlingen en 11 leerkrachten en de directie van het team. De leerlingen hebben een tekening ingevuld en de leerkrachten en directie hebben een vragenlijst ingevuld. De behoefteanalyse toont aan dat veel wens is naar sport –en spelactiviteiten, kleuren, zones en verplaatsing van bestaande faciliteiten. Uit de contextanalyse is af te leiden dat een nieuwe indeling rekening moet houden met de verschillen tussen leerlingen met internaliserende – en externaliserende gedragsproblematiek. Daarnaast is weinig budget beschikbaar om een zo passend mogelijk schoolplein te ontwerpen. Naar aanleiding van het theoretisch kader, de behoefteanalyse, de contextanalyse, de kosten en baten, de good practice en deskundigheid is een eerste ontwerp ontwikkeld door middel van het programma Google Sketch – Up. Het betreft een 3D-ontwerp die het schoolplein op een overzichtelijke manier visueel maakt. Na gesprekken met de directie en een evaluatie met het team is het ontwerp tweemaal aangepast, dit heeft geleid tot de ontwikkeling van een eindontwerp dat realiseerbaar is in de praktijk. Het onderzoek heeft aangetoond dat het eindontwerp moet leiden tot een toename in sociale veiligheid en beweeggedrag. Het is dus mogelijk voor het team om een schoolpleinontwerp te creëren dat leidt tot een toename in beweeggedrag en sociale veiligheid bij de leerlingen. Op basis van het eindontwerp wordt aanbevolen om per ontwikkelde zone een surveillant of begeleider in te zetten. De verwachting is dat op die manier de controle beter gehandhaafd kan worden en het beweeggedrag in positieve zin zal toenemen (Ridgers, Salmon, Parrish, Stanley, & Okely, 2012). Tevens beveel ik aan om een schoolpleincommissie te starten. In een schoolpleincommissie kan de sociale veiligheid en het beweeggedrag gewaarborgd worden (Veiligheid, 2015). Een eventueel vervolgonderzoek zou zich kunnen richten op het effect van het toepassen van schoolbrede gedragsregels voor het schoolplein. Uit een onderzoek van school en veiligheid (2015) blijkt dat leerlingen zich veiliger voelen op het schoolplein, wanneer regels eenduidig worden geformuleerd aan de hand van positieve psychologie (Korthagen, Ruit, & Schoonenboom, 2013). Het is interessant om dit effect in de toekomst te meten, het geeft meer inhoud aan de veiligheid van leerlingen op het schoolplein