Samenvatting

Meestal verloopt de motorische ontwikkeling volgens een vaste lijn en ondervindt een kleuter geen problemen bij het tekenen en schrijven. Ik zie als leerkracht in de onderbouw de motorische problemen bij het voorbereidend schrijven echter toenemen. Kleuters ondervinden steeds vaker problemen bij het juist hanteren van teken- en schrijfmaterialen, het ontwikkelen van een rijpe pengreep en het soepel tekenen, kleuren en/ of voorbereidend schrijven. Als leerkracht in groep1/ 2 zie je verschillende problemen voorbijkomen. De meeste problemen kun je als leerkracht zonder extra hulp van buitenaf, voor het kind zelf oplossen. Maar vaak blijf je tegen het feit aanlopen dat je als leerkracht weinig kan betekenen voor een kind met schrijf- motorische problemen, en dat je deze moet doorverwijzen naar een ceasar- en/of fysiotherapeut.
Dit onderzoek gaat over hoe je kleuters ook verder in de klas kan helpen bij het ontwikkelen van hun schrijfmotoriek. Over hoe je het schrijfprobleem kunt signaleren en diagnosticeren en welke remediering je kunt toepassen, nadat je het motoriekprobleem hebt vastgesteld. In dit onderzoek geef ik antwoord op de vraag Wat heb ik nodig om Jip in de klas te begeleiden bij zijn schrijfontwikkeling met als doel een rijpe greep? Om antwoord op deze vraag te krijgen heb ik gebruik gemaakt van een triangulatie waarbij ik onderzoek naar het kind zelf, naar de omgeving (school/ collega's) en naar mogelijke materialen en methodes heb gedaan. Bij het onderzoek naar het schrijfprobleem bij het kind heb ik gebruik gemaakt van bestaande toetsen. Een opvallende uitkomst door deze toetsen was dat er nog twee andere kinderen een ernstig schrijfprobleem bleken te hebben.
Bij het onderzoek naar mogelijke oplossingen heb ik naast literatuurbronnen ook gebruik gemaakt van een team van 'experts', namelijk een viertal therapeuten die werken met kinderen met een schrijfprobleem. Bij een van de therapeuten heb k een ochtend meegelopen als een soort van stage. Hierbij heb ik veel geleerd, met name dat het belangrijk is om niet alleen naar de schrijven te kijken, maar naar de gehele motoriek. Ik heb namelijk geleerd dat het schrijfprobleem kan voortkomen uit een ander motorisch probleem, bijvoorbeeld doordat een kind het kruipen of tijgeren heeft overgeslagen, waardoor bepaalde essentiële spieren onvoldoende zijn ontwikkeld. In het onderzoek komt verder naar voren dat het aanbieden van materiaal samenhangt met de schrijfontwikkeling en dat ik daar als leerkracht verantwoordelijk voor ben.
In dit onderzoek kun je verder lezen dat er veel visies zijn omtrent het inzetten van materialen en methodes. En geen enkele zal de juiste zijn als er niet vanuit het kind wordt gewerkt. Ieder kind is anders en doorloopt dus een eigen ontwikkeling met specifieke voorkeuren. Belangrijk is wel dat je als leerkracht de ontwikkeling van de motoriek zowel grof als fijn bevordert. Dit alles heeft geleid tot een voor zover mogelijk compleet antwoord op de onderzoeksvraag en vooral tot heel veel schrijfplezier.