Samenvatting

Om beter aan te kunnen sluiten op de missie van de school, ‘De school maakt zich sterk voor goed onderwijs. Kinderen worden uitgedaagd en ondersteund om het beste uit zichzelf te halen.’ Heeft basisschool x drie jaar geleden gekozen om de zaakvakken volgens de methode VierKeerWijzer® aan te bieden. Hierbij werken leerlingen aan opdrachten die ingedeeld zijn naar de meervoudige intelligenties die Howerd Gardner onderscheidt (Tieman, 2010), waarbij de keuzevrijheid van de leerlingen centraal staat. De uitdaging in leren zou iedere leerling in de opdrachten moeten kunnen vinden. Intentie van de school is leerlingen middels deze manier van werken uit te dagen tot het aanspreken van de hogere denkvaardigheden. Echter, in de praktijk blijkt het aanspreken van de hogere denkvaardigheden middels de opdrachtkaarten alleen, nauwelijks plaats te vinden.

Doordat kennis en inzichten steeds sneller veranderen, is het niet meer van deze tijd om het onderwijs vooral op kennis te richten, maar ook op de vaardigheden die leerlingen helpen bij het vinden van kennis en kunde (Voogt & Roblin, 2010). Door meer aandacht te besteden aan het hogere orde denken (analytisch-, creatief- en kritisch denken), kunnen leerlingen zich beter ontwikkelen in de vaardigheden die hiervoor nodig zijn; studeerstrategieën, probleemoplossingsvaardigheden, leren leren en metacognitie (Valcke, 2010). Leerkrachtvaardigheden die het hogere orde denken bij leerlingen stimuleren spelen een grote rol. Ten eerste dienen enkele randvoorwaarden op orde te zijn, namelijk; gevarieerde, rijke en uitdagende leeractiviteiten aanbieden (Van den Bergh & Ros, 2015). Concrete, heldere en haalbare doelen stellen, omdat hierdoor meer observeerbare leerlinggedragingen ontstaan (Te Boekhorst-Reuver, 2010). En een goed klassenmanagement (Van den Bergh & Ros, 2015). Vervolgens is het aanbieden en inzichtelijk maken van leerstrategieën noodzakelijk zodat leerlingen hierin een weloverwogen keuze kunnen maken (Kostons et al., 2014), waarmee ze problemen kunnen aanpakken en oplossen. Om leerlingen hierin te kunnen begeleiden is het van belang effectieve feedback te kunnen geven. Dit is een van de krachtigste middelen die leerkrachten in kunnen zetten (Hattie, 2014).

Om inzicht te krijgen in welke pedagogisch didactische leerkrachtvaardigheden die het hogere orde denken bij leerlingen stimuleren binnen het zaakvakonderwijs door leerkrachten worden ingezet, in hoeverre dit bewust gebeurt en welke leerkrachtvaardigheden verdere ontwikkeling verdienen. Volgt hieruit de hoofdvraag: ‘Op welke wijze zetten leerkrachten op school x feedback en leerstrategieën in om het hogere orde denken bij leerlingen binnen het zaakvakonderwijs te stimuleren?’