Samenvatting

Op onze school hoor ik regelmatig leerkrachten klagen over de zwakke motivatie en werkhouding van de leerlingen. De schuld hiervan wordt meestal bij de leerlingen gelegd. Ik vroeg me af of de leerkracht zelf iets kon doen aan zijn leraarsgedrag om leerlingen meer te motiveren. De literatuurstudie bracht me via een aantal motivatietheorieën bij het motivatiecontinuüm. Een leerling is niet alleen extrinsiek of intrinsiek gemotiveerd, maar beweegt zich op een as ergens daartussen. Hoe verder op de as, hoe meer autonoom gemotiveerd hij is. Een manier om een leerling verder op deze as te krijgen is het autonomie- en structuurondersteunend lesgeven. Er is bovendien een verband tussen motivatie en werkhouding. Dit bracht me bij de volgende onderzoeksvraag:

In welke mate heeft autonomie- en structuurondersteunend lesgeven invloed op de werkhouding van niet-autonoom gemotiveerde leerlingen van het derde jaar voor het vak wiskunde?

In dit onderzoek begeleidde ik drie leerkrachten in de aanpak van hun leraarsgedrag. Ik peilde eerst naar de autonome motivatie van de leerlingen. Vervolgens selecteerde ik, per leerkracht, drie leerlingen met een lage autonome motivatie voor een tijdsteekproef. Middels deze proef mat ik de werkhouding van de leerlingen. Via enquêtes, lesobservaties en interviews stelden de leerkrachten enkele aandachtspunten op om meer autonomie- en structuurondersteunend les te geven. Als zij erin slaagden om meer op deze manier les te geven, zouden dan de motivatie en de werkhouding van de leerlingen de hoogte in gaan?

Na zeven weken bleken twee leerkrachten erin geslaagd om meer motiverend les te geven. De werkhouding van hun leerlingen was ook de hoogte in gegaan. Een van de drie leerkrachten vestigde zijn aandacht echter te eenzijdig op autonomie en te weinig op structuur. Op het einde van dit onderzoek was de werkhouding van zijn leerlingen niet gestegen.

Dit bracht me tot de conclusie dat autonomie- en structuurondersteunend lesgeven zeker invloed heeft op de werkhouding van leerlingen op onze school, op voorwaarde dat je aan beide voldoende aandacht schenkt. Autonomie en structuur gaan hand in hand.