Samenvatting

Binnen de Master Special Educational Needs (M SEN) van Fontys Opleidingcentrum Speciale Onderwijszorg (OSO) worden de studenten opgeleid tot professionals die beschikken over een reflectief onderzoekende houding (ROH). Kenmerkend voor deze ROH is het kritisch kijken naar het eigen handelen in relatie tot de praktijk waarin de professional werkzaam is. Van de professional wordt verlangd dat hij kennis uitwisselt in kritische dialoog met anderen en zodoende nieuwe kennis ontwikkelt en nieuwe ideeën genereert. Het doen van praktijkonderzoek is een middel om de M SEN student daarin te bekwamen.

Praktijkonderzoek vind in mijn werkcontext plaats in het tweede jaar van de twee jarige M Sen studie. De begeleiders van deze studenten vragen zich af hoe het komt dat de studenten in hun tweede jaar, wanneer zij bezig zijn met hun praktijkonderzoek, niet in staat zijn kritisch te reflecteren op het eigen handelen zoals zij deden in de leerlijn van het eerste jaar. In het eerste jaar gaat het om het reflecteren op het eigen handelen in de praktijk. De student ervaart hoe hij communiceert met anderen en wat het betekent om kennis te delen en welke normen en overtuigingen het handelen bepalen.

In het tweede jaar wordt dit proces doorgevoerd, maar dan in het teken van het doen van praktijkonderzoek. De begeleiders ervaren dat de studenten zich vooral richten op `wat moet ik doen in het kader van mijn onderzoek' dan op kritische reflectie op het hoe en waarom. De studenten zien dit eveneens maar vinden dit logisch aangezien zij het doen van onderzoek als een totaal nieuwe situatie ervaren.

Dit vraagt van de begeleiders dat zij hun begeleidingstijl afstemmen op de behoefte van de studenten en dat zij werkvormen kiezen die de student uitdagen om kritisch te blijven kijken naar hun eigen handelen in relatie tot hun (onderzoek)praktijk. Voor de begeleiders in mijn leerroute is dit een voortdurend zoekproces waarin zij door middel van onderlinge dialoog beter inzicht krijgen in het leerproces van de studenten. Dit inzicht maakt dat zij voortdurend en al doende samen nieuwe ideeën ontwikkelen om de student tijdens zijn praktijkonderzoek verder te begeleiden in de ontwikkeling van zijn reflectief onderzoekende houding.