Samenvatting

De titel van dit praktijkgerichte onderzoek geeft het onderwerp al grotendeels prijs: spel als middel voor het verminderen van internaliserend gedrag bij peuters met een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Om de onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden is gekozen voor de onderzoeksstrategie actieonderzoek. Deze strategie was bij uitstek geschikt voor verbetering van de praktijk en het ontwikkelen van nieuwe interventies. Binnen deze strategie zijn diverse onderzoeksmethoden ingezet: literatuur- en documentonderzoek, observeren en bijhouden van logboeken en semi-gestructureerde en focusgroep interviews afnemen. Hieruit zijn een aantal bevindingen naar voren gekomen. Voor het verminderen van teruggetrokken gedrag bij peuters blijkt dat gedragsmatige aanpakken ingezet kunnen worden, maar dat spel zoveel krachtiger en waardevoller is voor het jonge kind. Vele bronnen onderschrijven spel als uitermate geschikt middel bij peuters, bij internaliserend gedrag én bij een TOS. Er zijn op basis van literatuur en praktijkrelevantie drie interventies met spel als meest geschikt uitgekozen: groepsactiviteiten uit de handleiding ‘Sociaal Spel’, de inzet van poppenspel en drie bij elkaar gepakte tips om het ‘wij-gevoel’ van peuters te stimuleren: rituelen, imitatiespel en coöperatief spel. De interventies riepen positieve reacties op van teruggetrokken peuters, waarbij vooral de inzet van pop Puk (van de methode Uk & Puk) zeer effectief bleek. Bij alle interventies is in het algemeen genomen relatief veel sociaal gedrag waargenomen, waar de specifieke activiteiten mogelijk aan hebben bijgedragen