Samenvatting

Ik ben werkzaam op een Montessori basisschool en sinds september 2011 coördinator (hoog)begaafdheid. We hebben de afgelopen acht jaar verschillende pogingen gedaan om vorm te geven aan onderwijs aan (hoog)begaafden; van plusgroep, plusprojecten en aanschaf van veel 'plus'-materialen tot tenslotte het invoeren van het digitaal handelingsprotocol hoogbegaafdheid (DHH) van van Gerven en Drent. We zijn vooral aan het handelen en ik loop voornamelijk achter alle individuele vragen aan die zich hierbij voordoen. Ik kan mijn taak als coördinator beter uitvoeren, wanneer voor mij duidelijk is hoe de leerkrachten de (hoog)begaafde kinderen waarderen,wat zij weten en willen. Ik wil van reactief naar proactief handelen met betrekking tot (hoog)begaafde leerlingen. Het doel van mijn onderzoek is: De leerkrachten van de Montessori basisschool worden zich bewust van hun mentale model waarmee zij (hoog)begaafdheid tegemoet treden. Zij stellen zich open om de (hoog)begaafde kinderen te leren kennen en de onderwijsbehoeften van de (hoog)begaafden te erkennen. Zij formuleren hun persoonlijke ondersteuningsbehoeften om te komen tot een goede afstemming op de onderwijsbehoeften van de (hoog)begaafde kinderen. Het doel in het onderzoek is antwoord te krijgen op de vraag: Hoe zijn de attitudes van de leerkrachten op de Montessorischool ten opzichte van (hoog)begaafdheid en hoe kan ik met dit inzicht het team begeleiden in het optimaliseren van passend onderwijs aan (hoog)begaafde kinderen op de Montessorischool? Deelvragen zijn hierbij: 1.Hoe is de cognitieve component van de attitude van de leerkrachten ten opzichte van (hoog)begaafdheid? 2.Hoe is de evaluatieve component van de attitude van de leerkrachten ten opzichte van (hoog)begaafdheid? 3.Hoe is de handelingscomponent van de attitude van de leerkrachten ten opzichte van (hoog)begaafdheid? 4.Wat zijn de ondersteuningsbehoeften van het team met betrekking tot één of meer van de componenten van attitude? Het onderzoek start met een beginmeting en het spelen van het APS vooroordelenspel (hoog)begaafdheid Senior met het team. Het spel biedt structuur aan de dialoog over leer- en persoonlijkheidseigenschappen van (hoog)begaafden. Het bestaat uit veertig kaartjes met daarop uitspraken over (hoog)begaafdheid. Enkele uitspraken zijn feiten en de overige uitspraken zijn vooroordelen. De belangrijkste doelstelling is, volgens de makers van het spel, de nuancering die het spelen met zich mee brengt in het denken over (hoog)begaafdheid. Naast het spel organiseer ik: een teambijeenkomst waarbij de eerste resultaten van de beginmeting worden gepresenteerd, een bijeenkomst om kennis en successen te delen en gesprekken met leerkracht en ouders van (hoog)begaafde kinderen. Onderzoeksmethoden zijn vragenlijsten, observatie, interviews en analyse van hulpvragen. Na analyse van de data kan ik samenvattend stellen dat de wil om (meer) te weten, de wil om beter te kunnen handelen aanwezig is in mijn team en een positieve impuls heeft gehad door de activiteiten van het onderzoek. De waardering van de leerkrachten van onze (hoog)begaafde kinderen is in ruime mate aanwezig. De leerkrachten hebben vooral behoefte aan tijd om uit te proberen, tijd om te investeren in de relatie met het kind en ervaringen uitwisselen. Uit het onderzoek komt naar voren dat er nog veel op eilanden wordt gewerkt. Om de gezamenlijkheid te vergroten is het nodig om successen te delen, talenten te benutten. Aan mij de taak om dit te faciliteren door het onderwerp (hoog)begaafdheid met regelmaat op de agenda te zetten. Variatie, zoals tijdens het onderzoek, wordt als waardevol genoemd. De kracht zit in regelmaat en afwisseling (in vorm en inhoud). Ik zie mijn rol met name als inspirator. Het motiveren om nieuwe dingen te zien en doen (Caluwé de & Vermaak, 2002). Niet langer reactief, maar proactief handelen. Prikkelen tot het zelf oppakken van oplossingen.