Samenvatting

Deze scriptie beschrijft een monitoringsinstrumentarium (monitor) voor het IVN Consulentschap Brabant (IVNC Brabant) te Boxtel. De monitor is gericht op 'Het Groene Woud', een gebied tussen de drie grote steden Eindhoven, 's Hertogenbosch en Tilburg. Het IVNC Brabant is een organisatie die zich bezighoudt met Natuur- en Milieueducatie (NME).

Het IVNC Brabant wil zich aanpassen aan de dynamische NME-wereld en de eisen die de interne en externe omgeving stelt. Het communicatiebeleid is hier een essentieel en integraal deel van. Tussen de organisatie(doelen) en de communicatie bestaat echter een discrepantie. Het Consulentschap kan de dynamische omgeving met de huidige middelen en methoden niet systematisch en continu waarnemen, zodat de gewenste interne en externe afstemming nog ontbreekt.

Vanwege het ontbreken van tijd, middelen en expertise, is het verzoek bij een student van de Fontys Hogeschool Communicatie neergelegd om een monitor te ontwikkelen. Vanuit het Consulentschap leefde de wens om het te richten op een gebied waar het al een belang in had, namelijk Het Groene Woud. Het ontwikkelen van de monitor is via een aantal stappen tot stand gekomen. Door middel van een uitgebreide situatieschets van het Consulentschap zijn de belangrijkste organisatie- en communicatie-elementen in kaart gebracht. Daaruit bleek dat de huidige impliciete communicatievisie, organisatiecultuur en de hoge mate van (communicatieve) zelforganisatie de noodzaak van een monitor onderkennen.

De situatieschets riep een probleem- en vraagstelling op. Om de vraagstelling te kunnen beantwoorden is een onderzoek gehouden onder de medewerkers van het Consulentschap. De vraagstelling luidde: "Op welke manier kan een monitor de interne en externe omgeving ten aanzien van het Groene Woud het beste waarnemen?". Door middel van mondelinge interviews met alle medewerkers is inzicht verworven in de wensen en kansen van het Consulentschap t.a.v. het monitoren van actoren en trends/issues. Geconcludeerd kan worden dat er behoefte is aan een kennismanagementsysteem en dat het nut van een monitor wordt ingezien, ondanks de aanwezigheid van wat scepsis. Tevens is meer inzicht verkregen in welke actoren gemonitord dienen te worden.

Vervolgens is een situatieschets van Het Groene Woud gemaakt, wat inzicht heeft gegeven in welke thema's er spelen in Het Groene Woud. De thema's zijn: Ontsnippering, Agrarisch natuurbeheer, Ecologische Hoofdstructuur, Biodiversiteit, Waterbeheer en Toerisme & Recreatie. Verder heeft het de relevante actoren in kaart gebracht, waardoor een ranglijst van belangrijkheid in actoren is opgesteld, met als belangrijkste drie: de (lokale) overheid, natuurorganisaties & terreinbeheerders en toerisme/recreatie. NME-instellingen worden in principe niet gemonitord, vanwege de al bestaande samenwerking en omdat ze al 'achter het Consulentschap staan'.

De monitor is gebaseerd op twee belangrijke peilers die zowel voor het Consulentschap als Het Groene Woud bepalend zijn; namelijk draagvlak en samenwerking. Bij de ontwikkeling is tevens gekeken naar de mogelijkheden en wensen van het Consulentschap. Monitorinstrumenten moeten zorgen voor inhoudelijke kennis- en informatieverrijking, financieel haalbaar zijn, actoren kunnen monitoren en niet tijdrovend zijn. In de ontwikkeling van de monitor zijn zowel de uitkomsten van het onderzoek als de situatieschets meegenomen.

De feitelijke monitor bestaat uit participatieve methoden gecombineerd met middelen die de opgedane kennis, issues en trends kunnen verwerken, zoals de productencatalogus en het CRM-systeem 'Superoffice'. Daarnaast zijn nog een aantal 'overige middelen', zoals een mediamap en persberichtenmap, in de monitor opgenomen. Een participatieve benadering bepleit het actief betrekken van 'het publiek' in besluitvormingsprocessen. De gekozen participatieve methoden zijn: De Burgerjury, Het Wereld Café, Scenarioworkshops, Focus Groepen en Study Circles.

Omdat er geen ervaring of expertise binnen het IVNC Brabant is op het gebied van monitoring, en tijd en middelen schaars zijn, is een implementatieplan bijgevoegd. Het advies is stapsgewijs te beginnen. Verder wordt benadrukt dat aan monitoren bepaalde voorwaarden verbonden zijn. Zo moet verzamelde informatie actueel en beleidsgericht zijn en moet monitoring systematische en periodiek worden uitgevoerd. Tenslotte wordt de gegevensverwerking behandeld, zodat het Consulentschap zelf aan de slag kan gaan.