Samenvatting

"In de praktijk zie ik dat het aanleren van nieuwe sommen en de vele verwerkingsopdrachten rondom de nieuwe sommen, onder andere bij kinderen met een stoornis in het autistisch spectrum (ASS) gedragsproblemen oproept, zoals het weigeren van een opdracht, het maken van geluiden of het opgaan in preoccupaties. Het gaat om gedragingen die ik bij deze kinderen in veel mindere mate zie op het moment dat de aangeboden stof bekend bij ze is en waarvan ze weten dat ze die sommen al goed kunnen. Mijn veronderstelling was dat op het moment dat ik de kinderen help structureren, ik de kinderen kan motiveren en de taakgerichtheidtijd kan verhogen bij deze kinderen.

Ruijssenaars, van Luit en van Lieshout (2006) schrijven dat het belangrijk is om kennis op een geordende manier op te slaan in het geheugen om zo bij een rekentaak snel en flexibel te kunnen overzien welke strategie het meest passend is. Echter hebben kinderen met ASS moeite om informatie op een adequate wijze te verwerken (Bruin, 2004). Uit het voorgaande kan worden geconcludeerd dat kinderen met ASS behoefte hebben aan een gestructureerde aanpak die hen helpt de binnenkomende informatie te ordenen. Op deze manier kunnen ze worden gestimuleerd om tot zelfstandig probleemoplossen te komen, wat zorgt voor een hogere taakgerichtheidtijd.

Dit bracht mij tot de volgende onderzoeksvraag "Hoe kan ik met behulp van het beslissingsschema voor vermenigvuldigopgaven, uit het rekenprogramma "Speciaal rekenhulpprogramma vermenigvuldigen en verdelen', de taakgerichtheid van kinderen met een stoornis in het autistische spectrum verhogen?" welke centraal staat in mijn onderzoek.

Omdat het onderzoek gericht is op het verbeteren van een onderdeel van de onderwijspraktijk heb ik gekozen voor een praktijkonderzoek. Binnen het praktijkonderzoek ga ik met vijf kinderen individueel aan de slag. Dit houdt in dat er binnen het praktijkonderzoek een casestudie plaatsvindt. Om te kunnen onderzoeken of de taakgerichtheid van de kinderen is toegenomen, heb ik aan het begin en het eind van het onderzoek een tijdsteekproef uitgevoerd. Daarnaast heb ik gebruik gemaakt van het stellen van schaalvragen, een semigestructureerd interview gehouden en toetsen afgenomen (Kallenburg, Koster, Onstenk, & Scheepsma, 2007). Via literatuurstudie heb ik onderzocht welke behoefte er zijn bij kinderen met autisme binnen het rekenonderwijs. Aan de hand van deze behoefte ben ik gaan kijken naar het beslissingsschema voor vermenigvuldigen (Luit, Kaskens, & Krol, 1993).
Na het inzetten van het beslissingsschema voor vermenigvuldigopgaven uit het rekenhulpprogramma "Speciaal rekenhulpprogramma vermenigvuldigen en verdelen' (Luit, Kaskens, & Krol, 1993) hebben we gekeken naar de effectiviteit van het beslissingsschema bij kinderen met ASS. Hiervoor zijn de kwantitatieve en de kwalitatieve onderzoeksresultaten geanalyseerd. Uit de kwalitatieve onderzoeksresultaten is gebleken dat het beslissingsschema goed is ontvangen door alle kinderen. Daarnaast bleek uit de kwalitatieve resultaten dat de kinderen veel positiever staan tegenover rekenen. Ook heeft de interventie invloed gehad op specifieke gedragingen die kenmerkend zijn voor kinderen met ASS. Er is sprake van een afname van afgeleid en onoplettend gedrag. Uit de kwantitatieve onderzoeksresultaten is gebleken dat de meeste kinderen een groei hebben laten zien in afname van de reactietijd per som.

Zoals hierboven beschreven, blijkt uit mijn ervaringen tijdens het praktijkonderzoek en uit de kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksresultaten dat het beslissingsschema voor vermenigvuldigen zorgt voor een hogere taakgerichtheidtijd bij kinderen met ASS. Dankzij de ondersteuning van het beslissingsschema staan kinderen met ASS positiever tegenover het uitrekenen van vermenigvuldigopgaven.

Voor mijn professionele handelen betekende het onderzoek dat ik bij het aanleren van vermenigvuldigsommen aan kinderen in het speciaal onderwijs, direct gebruik ga maken van het beslissingsschema voor vermenigvuldigen. Want met behulp van dit schema biedt je de kinderen structuur en overzichtelijkheid wat hen helpt bij het maken van keuzes voor een bepaalde strategie en dit zorgt voor een verhoogde taakgerichtheidtijd."