Samenvatting

Deze scriptie is geschreven naar aanleiding van mijn stage bij Viataal, een landelijk werkende organisatie voor diagnostiek, onderwijs, zorg (begeleiding en behandeling) en wonen voor mensen met (meervoudige) beperkingen die ten gevolge daarvan communicatieproblemen hebben.

Een van de uitgangspunten van Viataal is dat haar zorgverlening vraag-gestuurd, vraag-gerelatereerd en vraaggericht is. Vanuit mijn eigen ervaringen tijdens mijn stage en vanuit ervaringen van de locatiemanager, kwamen er verschillende vragen bij mij naar boven.
Deze vragen hebben tot de volgende vraagstelling geleid:
'Op welke manier wordt er door de groepsleiding en de organisatie Viataal ingespeeld op de wensen en behoeften van de cliënten van verschillende leefgroepen van het Orthopedagogisch Centrum (OC) bij de invulling van hun vrije tijd?'
Mijn onderzoek richt zich op het zoeken naar verbetermogelijkheden om de zorgverlening in de praktijk meer vraaggericht te maken. Immers hoe meer vraaggericht er gewerkt wordt, hoe beter het aansluit bij de visie van Viataal.

Om antwoord te krijgen op bovenstaande onderzoeksvraag heb ik een literatuuronderzoek en een praktijkonderzoek verricht. Aan de volgende punten is aandacht besteed:
- De doelstellingen van Viataal en het Orthopedagogisch Centrum worden beschreven. Hierbij komt de visie van Viataal naar voren en wordt beschreven welke doelgroepen gebruik maken van de instelling.
- De begrippen vrije tijd en vrijetijdsbesteding worden nader omschreven.
- Vraaggericht werken in het algemeen en vraaggericht werken binnen Viataal worden uitgediept.
- Beschreven wordt hoe de diverse vormen van begeleiding eruit zien.
- Er wordt informatie gegeven over de soorten activiteiten en hun doel en betekenis.
- Welke informatie beschikbaar is over vrije tijd en vrijetijdsbesteding binnen Viataal.

Het praktijkonderzoek is op de volgende manier uitgevoerd:
- Na literatuuronderzoek is een topic interview opgesteld, waarbij een achttal groepsleiders, die werkzaam zijn binnen de groepen van het OC, als respondenten fungeerden.
- In deze interviews hebben zij allen aangegeven hoe zij momenteel inspelen op de wensen en de behoeften van hun cliënten ten aanzien van vrije tijd. Daarbij kwamen veel suggesties en verbetermogelijkheden naar voren voor de groep zelf, voor de afdeling Vrijetijdsbesteding (VTB) en voor de organisatie Viataal.

Hieronder volgen de belangrijkste conclusies die naar voren zijn gekomen:
- Het inspelen op de behoeften in activiteitenaanbod van de cliënten door de groepsleiding zou versterkt kunnen worden. Signaleren en interpreteren wordt daarbij ook belangrijk gevonden.
- Bij het in kaart brengen van de wensen en de behoeften van de cliënt, zouden ze de ouders van de cliënt en de cliënt zelf (voor zover mogelijk) er meer bij willen betrekken.
- Andere activiteiten of het aanpassen van bestaande activiteiten kunnen goed aansluiten bij de cliënt. Zowel activiteiten aangeboden vanuit de groep als vanuit afdeling VTB.
- Voor het grootste deel sluiten de begeleiders aan bij de behoefte aan begeleiding van de cliënten, soms sluit het niet aan doordat er te weinig personeel op de groep staat.
De informatievoorziening over activiteiten vanuit de afdeling VTB houden zoals deze nu is, maar mogelijk iets duidelijkere informatie verstrekken over alle mogelijkheden die er al zijn.
- Er is geen behoefte aan informatie over vrije tijd, aan een contactpersoon voor afdeling VTB of aan het geven van uitleg aan cliënten over wat vrije tijd inhoud. Wel is er behoefte aan kennis over het budget voor VTB.
- Tenslotte zijn er vebeteringen mogelijk in het faciliteitenaanbod, de groepsleiders zijn wel positief over de bestaande faciliteiten.