Samenvatting

Op het praktijkonderwijs waar ik als docent en mentor werkzaam ben hebben alle leerlingen een eigen Individueel Ontwikkelingsplan (IOP). Dit IOP is ervoor bedoeld om leerlingen te laten reflecteren op hun eigen handelen en dit handelen vervolgens bij te sturen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van vakinhoudelijke en gedragsmatige competenties. Toenemende zelfstandigheid op het gebied van wonen, werken, vrije tijd en burgerschapsvorming is het doel dat met de IOP's wordt nagestreefd. De gedachte is dat iedere leerling zich op zijn eigen tempo en op zijn eigen manier ontwikkeld. Om deze reden maakt iedere leerling samen met de mentor en ouders een eigen IOP ook wel werkplan genoemd. Omdat naar mijn idee het IOP erg docent gestuurd is en sommige leerlingen niet tot daadwerkelijk reflecteren lijken te komen heb ik ervoor gekozen om hier onderzoek naar te doen. De hoofdvraag van mijn onderzoek luidt dan ook; "Wat hebben leerlingen op het praktijkonderwijs nodig om zo zelfstandig mogelijk aan hun IOP te werken?" Bestudering van verschillende bronnen, afname van enquêtes en interviews onder leerlingen en het wijzigen van mijn eigen handelen tijdens IOP gesprekken heeft ervoor gezorgd dat ik de benodigde kennis voor dit onderzoek heb opgedaan om mijn onderzoeksvragen te beantwoorden en conclusies te kunnen trekken. Relatie, competentie en autonomie blijken de belangrijkste voorwaarden te zijn waaraan voldaan dient te worden om met leerlingen tot reflecteren te kunnen komen. Daarnaast spelen de eigen competenties van docenten en het betrekken van de peergroup bij het reflectieproces een belangrijke rol. Uiteindelijk heeft beantwoording van mijn onderzoeksvragen geleid tot een aantal heldere conclusies en daarop aansluitende aanbevelingen. Tegelijk heeft dit onderzoek nieuwe vragen opgeroepen. Vervolgonderzoek hiernaar kan ertoe bijdragen dat kennis over het werken met IOP's verdiept en verbreed kan worden. Het doen van dit onderzoek heeft mijzelf als docent, mentor en mens laten groeien. Mijn persoonlijk meesterschap heeft zich op verschillende terreinen uitgebreid wat uiteindelijk ten goede komt aan mijn leerlingen.