Samenvatting

Dit kwalitatieve onderzoek richt zich op het verkrijgen, versterken en behouden van sociale contacten voor mensen met een ernstige psychische aandoening. In Nederland is vanwege veranderde wetgeving met onder andere de toepassing van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de inzet van naasten steeds meer noodzakelijk geworden (Winsemius, Ballering, Scheffel, & Schoorl, 2016). Verwacht wordt dat iedereen meedoet in de maatschappij, zo ook mensen met een psychische kwetsbaarheid (Overheid.nl, 2021). Om te kunnen participeren in de maatschappij, is een betrokken netwerk belangrijk. Zo kunnen burgers eerst terugvallen op het netwerk alvorens teruggevallen wordt op professionele hulpverlening (Winsemius et al., 2016). Voor mensen met een ernstige psychische aandoening kan dit juist een knelpunt zijn. Een betrokken netwerk is niet vanzelfsprekend. De psychische kwetsbaarheid en bijkomende problemen, zoals schulden of een ontbrekende invulling van de dag, hebben vaak een negatieve invloed op het aangaan en onderhouden van contacten. Zo kan de psychische problematiek de executieve functies, sociale vaardigheden en motivatie negatief beïnvloeden (Nevid, Rathus, & Greene, 2017).
De hoofdvraag in dit onderzoek is: Hoe kunnen sociaal professionals op afdeling X binnen ggz instelling Y mensen met een ernstige psychische aandoening die doorstromen naar een vervolgplek ondersteunen bij het verkrijgen, versterken en behouden van sociale contacten? Daarbij zijn drie ondersteunende deelvragen gebruikt in het onderzoek. Om de vraagstelling van het onderzoek te kunnen beantwoorden, zijn er naast het opdoen van theoretische inzichten ook interviews gehouden met cliënten en sociaal professionals van afdeling X. De interviews zijn gehouden aan de hand van topiclijsten, welke gericht zijn op de huidige ondersteuning, belemmeringen en bevorderingen en de behoeften van cliënten en sociaal professionals met betrekking tot de ondersteuning bij het aangaan en behouden van sociale contacten. Tijdens de interviews kwam onder andere naar voren dat naasten momenteel nog onvoldoende bij de afdeling betrokken worden. Ook wordt dit regelmatig afgehouden door de cliënt, bijvoorbeeld vanwege verbroken relaties door gebeurtenissen in het verleden. Tevens komt hierin naar voren dat de contacten van cliënten veelal gericht zijn op het instellingsterrein, ondanks dat cliënten zelf de voorkeur geven aan het opbouwen van contacten buiten het terrein.
Door middel van de verkregen data uit het theoretisch kader en de interviews, zijn aanbevelingen geschreven aan de sociaal professionals van afdeling X. Daarmee worden verbetersuggesties gegeven aan de sociaal professionals met betrekking tot het begeleiden van cliënten met een ernstige psychische aandoening bij het verkrijgen, versterken en behouden van sociale contacten. De aanbevelingen die gegeven zijn, zijn het structureel inzetten van een ecogram, het organiseren van naastenbijeenkomsten, het inventariseren naar de sociale kaart in de omgeving, het aanbieden van trainingen en het inzetten op de-stigmatisering. De opzet van het onderzoek, de probleemstelling, doelstelling, vraagstelling, conclusies en aanbevelingen zijn gepresenteerd aan de sociaal professionals van afdeling X. In de verkregen feedback op deze presentatie, komt naar voren dat de aanbevelingen aansluiten bij het probleem wat speelt op de afdeling en de praktische inzetbaarheid.