Samenvatting

Het onderwerp in dit afstudeeronderzoek is voortgekomen uit persoonlijke interesse en is tot stand gekomen in samenwerking met Charlemagne College Eijkhagen, begeleidend docent Peter Augustin en mijzelf. De school zelf had geen brandende vraagstukken om te onderzoeken toen ik met mijn afstudeeronderzoek begon. Derhalve heb ik een onderwerp gekozen uit eigen interesse. Het is namelijk zeer interessant om te weten hoe leerlingen binnen 3 vwo, op een school met weinig leerlingen van allochtone afkomst, denken (en weten) over dit onderwerp.
Via dit onderzoek hoop ik – al zij het op kleine schaal – een bijdrage te leveren aan het onderwijs – leerlingen inzicht te geven in historische en hedendaagse verschijnselen – en zodoende ook aan de maatschappelijke ontwikkeling van leerlingen. Daarnaast wil ik mijzelf via dit afstudeeronderzoek verder verrijken met kennis van het verleden en heden, om dit in de toekomst op een duidelijke manier over te brengen aan leerlingen.

Wat een vernedering zou het voor ons zijn als dit ongelovige en terecht verachte ras, deze gedegenereerden zonder enige menselijke waardigheid, deze vuige slaven van de duivel, het zouden winnen van het uitverkoren volk van de almachtige God. De ene partij bestaat uit ongelukkigen verstoken van elk waarachtig bezit, de andere partij uit mannen vervuld met de waarachtige rijkdom; aan de ene zijde strijden de vijanden van de Heer, aan de andere zijde diens vrienden’1. Zo sprak paus Urbanus II tot zijn publiek te Clermont, in Frankrijk, in het jaar 1095.
Het is de vraag of paus Urbanus II wist waarover hij sprak en in hoeverre zijn kennis reikte over de volkeren en hun cultuur in het Midden-Oosten. Hij doelde met zijn uitspraak op de moslims. Hoe het ook zij, zijn uitspraken in Clermont veroorzaakte een aardverschuiving die de geschiedenisboeken in is gegaan als de Eerste Kruistocht. Het christelijke/westerse bruggenhoofd dat werd geslagen in het Midden-Oosten, zorgde de komende tweehonderd jaar voor cultuuruitwisseling tussen Oost en West. Gedurende deze periode groeide zowel in Europa als in het Midden-Oosten, een wederzijds (denk)beeld dat vaak gebaseerd was op geruchten, verhalen en onwetendheid over elkaars normen en waarden.
Tegenwoordig is er niet veel veranderd. Weliswaar vinden er geen kruistochten meer plaats richting het Midden-Oosten, maar de relatie tussen het Westen en de islamitische wereld is niet veel veranderd. Men leeft wel in betrekkelijke vrede met elkaar, maar deze relatie is zeer fragiel.
In hoeverre denken leerlingen na over het verschil in cultuur tussen hun eigen leefwereld en de islamitische wereld? Is dit ook gebaseerd op onwetendheid en vooroordelen?
In het kader van mijn werkveld zal ik tevens gaan kijken hoe en of leerlingen hun gedachtegang veranderen na een bepaald leerproces. Kunnen vooroordelen weggehaald worden? Kunnen leerlingen van vwo 3 met een open vizier naar de opvattingen van hun eigen cultuur en die van een ander kijken? Dit zijn allemaal vragen waarop ik binnen mijn onderzoek antwoord hoop te geven.