Samenvatting

In dit praktijkgerichte actieonderzoek wordt onderzocht hoe het onderwijsaanbod en de begeleidingsbehoeften van hoogbegaafde leerlingen in groep 3 op de onderzoeksschool (MNO) geoptimaliseerd kunnen worden. In het vooronderzoek werd duidelijk dat de leerkracht van groep 3/4 handelingsverlegen is wanneer het gaat om de begeleiding van vijf hoogbegaafde leerlingen in groep 3.

Middels documentonderzoek van bestaande gegevens over deze leerlingen, interviews met de leerlingen en het uitzetten van de vragenlijst diagnostiek van het Digitaal Handelingsprotocol Begaafdheid bij de leerkracht en de ouders, is informatie verzameld over de onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Om inzicht te krijgen op de huidige situatie in groep 3 is een interview met de leerkracht gehouden, geobserveerd in de groep en is er een enquête uitgezet over het gebruik van de aanwezige verrijkingsmaterialen.

De resultaten blijkt dat de leerkracht en de ouders van alle vijf de leerlingen, zorgen hebben als het gaat om leer- en persoonlijkheidseigenschappen, prestatiemotivatie, werk- en leerstrategieën, sociaal functioneren en/of zelfbeeld. Ook blijkt dat vier van de vijf leerlingen zeer hoge Cito-scores halen en dat we bij één leerling juist erg lage scores zien.

Deze informatie is gebruikt om een lesprogramma samen te stellen voor begeleiding van deze hoogbegaafde leerlingen in een plusklas en om de leerkracht te kunnen coachen op het versterken van de competenties passend bij begeleiding van hoogbegaafde leerlingen. De plusklas bestond uit vijf keer een bijeenkomst van twee uur per week. Het onderzoek werd afgesloten met een eindgesprek van de onderzoeker met de leerkracht en de ouders.

De resultaten uit deze actie geven vijf aanbevelingen welke als volgt kort samengevat kunnen worden: coach de leerkracht op leerkrachtgedrag om de hoogbegaafde leerling te kunnen begeleiden, zorg dat de leerkracht de verdiepende en verrijkende materialen voor de hoogbegaafde leerlingen kent, zorg dat de leerkracht voldoende instructietijd heeft om deze leerlingen in de klas te begeleiden bij het werken met verrijkend materiaal, faciliteer het ontmoeten van gelijkgestemden (peers) voor hoogbegaafde leerlingen en begeleid hoogbegaafde leerlingen in bij hoogbegaafdheid passende onderwijsbehoeftes.