Samenvatting

Dit onderzoek richt zich op de begeleidende rol van de leerkracht tijdens het aanbieden van metacognitieve vaardigheden en is gericht op cruciale leerkrachtvaardigheden die nodig zijn tijdens het aanleren hiervan. Vanuit de probleemanalyse is gebleken dat leerkrachten hier vragen over hebben en graag willen weten hoe zij de begeleidende rol tijdens het aanleren van metacognitieve vaardigheden kunnen verbeteren. Vanuit de probleemanalyse ontstond de onderzoeksvraag: ‘Op welke wijze spreken leerkrachten van basisschool X de metacognitieve vaardigheden van leerlingen aan tijdens zelfstandige werkmomenten?’. Om deze vraag te beantwoorden zijn enquêtes afgenomen bij de leerkrachten. Daarnaast zijn in vier klassen leerkrachten geobserveerd tijdens instructies waarbij leerlingen werden begeleid in het zelfstandig werken. Verder zijn acht leerlingen uit groep 5 tot en met groep 8 geïnterviewd om te achterhalen in welke mate zij ervaren dat een beroep wordt gedaan op hun metacognitieve vaardigheden. Eerst werden de resultaten geanalyseerd. Hieruit blijkt dat de leerkrachten over veel leerkrachtvaardigheden beschikken, maar dat verschillende belangrijke leerkrachtvaardigheden kunnen worden verbeterd. Een van de belangrijkste aanbevelingen is het ontwikkelen van structureel ‘modelen’ tijdens de instructie bekrachtigen Kostons, Donker en Opdenakker (2014). De aanbeveling die hieruit volgt is het Leren leren zichtbaar maken. Volgens Hattie en Timperley (2007) draagt visuele ondersteuning bij aan de helderheid van de activiteit. Tijdens het integreren van een doorlopende leerlijn Leren leren zou basisschool X gebruik kunnen maken van de Leidraad Leren leren (2016) om de ontwikkeling van zelfregulerend leren beter kunnen begeleiden.