Samenvatting

Dit praktijkgericht actieonderzoek richt zich op de wijze waarop de begrijpend leesstrategieën ‘visualiseren’ en ‘samenvatten’ geïntegreerd kunnen worden bij het vak geschiedenis. De aanleiding hiervoor zijn de lage opbrengsten van het begrijpend leesonderwijs op school X en de handelingsverlegenheid van de leerkracht om een transfer naar andere vakken te realiseren. Dit terwijl een transfer van de begrijpend leesstrategieën van essentieel belang is (Van den Heuvel, 2015). Begrijpend kunnen lezen is een onmisbare vaardigheid voor de schoolloopbaan van leerlingen en om vervolgens te kunnen participeren in de hedendaagse samenleving (Vernooy, 2007). In dit praktijkgericht onderzoek zie ik als leerkracht een kans om de begrijpend leesstrategieën ‘visualiseren’ en ‘samenvatten’ bij het vak geschiedenis te integreren. Gedurende de interventie zijn er in groep 8 zes lessen voorbereid en uitgevoerd volgens de ‘lesbeschrijving strategieles’ van Förrer en Van de Mortel (2011). Modeling en het GRIMM-model (Pearson en Gallagher, 1983) zijn een onderdeel van deze lesbeschrijving, waarbij de begrijpend leesstrategieën geïsoleerd aangeboden zijn. Daarnaast is er in deze lesbeschrijving aandacht voor woordenschat en kennis, wat volgens Vernooy (2007), Ahlers (2009) en Förrer en Van de Mortel (2013) belangrijke componenten zijn bij het begrijpend lezen. Dit praktijkgericht onderzoek laat zien dat modeling en het uitvoeren van het GRIMM-model een vaardigheid is waarin een leerkracht zich gedurende een periode ontwikkelt. De meeste leerlingen vinden de interventies een meerwaarde hebben en geven aan het begrijpend leesonderwijs op deze wijze aantrekkelijker te vinden. Echter zijn er in dit onderzoek ook verbeterpunten naar voren gekomen. Een opvallend verbeterpunt is dat het geïsoleerd aanbieden van begrijpend leesstrategieën leerlingen kan beperken en belemmeren bij het begrijpen van de geschiedenisles. Een begrijpend leesstrategie is namelijk niet altijd en overal nodig of een andere begrijpend leesstrategie is soms meer gewenst. De verbeterpunten worden een aanleiding voor het starten van een vervolgonderzoek, zodat de transfer van de begrijpend leesstrategieën verder geoptimaliseerd kan worden