Samenvatting

Opstandig gedrag kan uit een stoornis voortkomen (ODD, CD), maar kan ook voorkomen bij kinderen met ADHD, ASS, faalangst, hoogbegaafdheid of leerproblemen, leerstoornissen dan wel kinderen met verminderde cognitieve capaciteiten. Hierdoor wordt de leerkracht gehinderd in zijn lesgeven en wordt het leerproces van de leerling zelf en zijn medeleerlingen verstoord (Golly & Spargue, 2009). Daarnaast kan de eigenwaarde van het kind en het plezier om naar school te gaan verminderen. In dit onderzoek is er een antwoord gezocht op de vraag Kan ik, als gedragsspecialist, oplossingsgerichte gesprekstechnieken inzetten bij het begeleiden van mijn collega’s, die met behulp van de methode Kids’ Skills het opstandig gedrag trachten te verminderen bij kinderen in de bovenbouw van het PO? Deze onderzoeksvraag komt voort uit de handelingsverlegenheid die de onderzoeker en zijn collega’s ervaren in hun omgaan betreffende kinderen met opstandig gedrag. Er is gekozen voor een actieonderzoek waarbij de volgende onderzoeksmiddelen zijn ingezet: interview vooraf en achteraf, kijkwijzer tijdens observaties, begeleidingsgesprekken en Scol (leerlingvolgsysteem sociale competenties). Dit alles om vanuit triangulatie een valide antwoord te kunnen geven. Het oplossingsgericht denken (Cauffman & Van Dijk, 2011, Durrant, 2007) in plaats van probleemgericht denken is een belangrijke sleutel in het begeleiden van kinderen en hun leerkrachten binnen dit onderzoek. Dit gaat namelijk uit van denken in mogelijkheden en kansen. Het kind leert zijn eigen hulpvraag te stellen en zijn eigen hulpbronnen te ontdekken. Hierdoor wordt het kind mede-eigenaar van het proces, raakt het intrinsiek gemotiveerd en is de kans van slagen om tot een kleine gedragsverandering te komen, vele malen groter. Deze succeservaring draagt bij aan een positiever zelfbeeld van het kind, wat het opstandige gedrag kan laten afnemen. De methode Kids’ Skills (Furmann, 2008) sluit aan op het oplossingsgericht denken en gaat uit van het aanleren van een vaardigheid in plaats van het oplossen van een probleem. Door het toepassen van die vaardigheid vermindert het opstandige gedrag. Door het begeleiden van leerkrachten vanuit een oplossingsgerichte houding worden ook bij hen de krachtbronnen aangeboord en wordt er gefocust op wat er al goed gaat. Dit zorgt ervoor dat leerkrachten met een andere bril naar kinderen kunnen kijken en vermindert het gevoel van onmacht wat leerkrachten wellicht ervaren. Het doel van dit onderzoek, om binnen ons team tot een eerste aanzet in het oplossingsgericht denken en handelen te komen in het omgaan met kinderen met opstandig gedrag teneinde het opstandig gedrag te kunnen verminderen, is hiermee geslaagd