Samenvatting

Dit praktijkgericht onderzoek vindt plaats op Campus Hamont, een middelbare school in het noorden van Limburg, in België. De aanleiding voor dit onderzoek was het vermoeden van de onderzoeker dat leerlingen met ASS op Campus Hamont vaak last hebben van overprikkeling. Als vooronderzoek werd een vragenlijst naar deze leerlingen gestuurd om te achterhalen in welke mate ze hiervan last hebben. Uit dit vooronderzoek kwam naar voren dat ze last ondervinden door overprikkeling en dat ze hierdoor minder goed functioneren op school.

Op Campus Hamont zijn er al verschillende maatregelen om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften te ondersteunen. Zo zijn er speciale klassenraden en dient elke leerkracht zijn les zo STICORDI-proof mogelijk te maken. Ondanks deze maatregelen zijn de leerlingen met ASS toch overprikkeld. De literatuurstudie toont aan dat mensen met ASS vaak last hebben van overprikkeling. De prikkelverwerking verloopt anders waardoor het moeilijk wordt om deze allemaal te verwerken. Hieruit ontstond de volgende onderzoeksvraag:

Hoe kan ik in samenwerking met leerlingen en collega’s ervoor zorgen dat leerlingen met een autismespectrumstoornis op Campus Hamont minder overprikkeld zijn?

Er werd gekozen om te werken op het niveau van de basiszorg zodat alle leerlingen met ASS bereikt kunnen worden. Er werd gewerkt via waarderend onderzoek. Bij deze vorm van onderzoek bepaalt men het positieve kernthema om vervolgens de aanwezige kwaliteiten binnen een organisatie te bepalen. Vervolgens wordt er nagedacht over een gewenst toekomstbeeld dat nadien tot realisatie wordt gebracht.

Een focusgroep bestaande uit leerlingen, leerkrachten, ondersteuners en de leerlingcoördinator doorliep de verschillende fases van waarderend onderzoek via het schema van De Vlaming (2015). Het gedeelte leerlingen uit de focusgroep werd apart begeleid omwille van spreekdurf.

In het waarderend onderzoek werden twee interventies uitgevoerd. De eerste interventie was een rustlokaal waar vier leerlingen met ASS gebruik van mochten maken gedurende een maand. De tweede interventie hield in dat er in drie klassen geluiddempende koptelefoons ter beschikking werden gesteld. Alle leerlingen mochten deze gedurende een maand gebruiken. Deze interventies werden nadien door de focusgroep geëvalueerd. De interventie met koptelefoons werd ook geëvalueerd door de neurotypische leerlingen uit de drie klassen met behulp van een vragenlijst.

Uit het onderzoek kan geconcludeerd worden dat het rustlokaal in deze praktijkcontext minder goed gewerkt heeft, maar één van de vier leerlingen met ASS heeft er gebruik van gemaakt. Bij een volgende implementatie zal het belangrijk zijn om te kiezen voor een rustigere ligging. Daarnaast moet er onderzocht worden hoe de leerlingen met ASS hun angst om op te vallen kunnen overwinnen zodat ze de klas durven uit te gaan.

De interventie met de koptelefoons was succesvoller. Twee van de drie leerlingen met ASS maakten gebruik van de koptelefoons en vonden dit een meerwaarde. Ze vonden het goed dat ze niet opvielen omdat de hele klas gebruik mocht maken van de koptelefoons. De huidige koptelefoons zijn felrood, er was hier beter gekozen voor een neutrale kleur zoals zwart.